"ΝΑ ΓΡΑΨΩ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΠΟΙΗΜΑ"

Μετά την απεικόνιση της ποιητικής μας πορείας στη Θεσσαλονίκη, μας πήραν και συνέντευξη, έστω με μια μικρή αστοχία αγάπης στον τίτλο.

Τι να πω, δεν είμαι συνηθισμένος σε τέτοια "μεγαλεία", ευχαριστώ πολύ τα παιδιά, τη Βικτωρία μας και τον Ανδρέα
1. Στη Θεσσαλονίκη παρουσιαστήκατε ως μία άτυπη «ομάδα» τεσσάρων δημιουργών με κοινούς ποιητικούς προγόνους, ανθρωπιστικές αξίες σε προτεραιότητα, άγρυπνη ευαισθησία για το θέμα της Κύπρου και διαρκή διάλογο που στοιχεία του δημοσιοποιούνται μέσω της ποιητικής γραφής. Υπάρχει ουσιαστικός διάλογος μεταξύ ομοτέχνων; Αν ναι, ποιες είναι οι προϋποθέσεις;

Κατ’ αρχάς θα ήθελα ευχαριστήσω ξανά τους ομότεχνους της Θεσσαλονίκης και ειδικά την Εταιρεία Λογοτεχνών της πόλης, τη Βικτωρία Καπλάνη και τον Ανδρέα Καρακόκκινο για την τιμητική πρόσκληση. Ήταν κάτι που θα θυμούμαι για πάντα. Όσον αφορά την ερώτηση σας, δεν λειτουργούμε με όρους ομάδας αλλά με όρους αγάπης, φιλίας, βαθιάς αλληλοεκτίμησης αλλά και συγγένειας όσο αφορά τις αντιλήψεις και τις παραστάσεις μας για την ποίηση όσο κι αν ο καθένας μας έχει τη δική του ξεχωριστή γραφή.
Ο Γιώργος Καλοζώης, ο Παναγιώτης Νικολαϊδης, ο Μιχάλης Παπαδόπουλος και ο υποφαινόμενος, γνωριζόμαστε και φιλεύουμε εδώ και πολλά χρόνια. Σε αυτή την κοινή πορεία μέσα στο χρόνο έχουμε δώσει πάνω από 40 τίτλους βιβλίων. Αυτή η φιλία νομίζω βασίζεται στη λογοτεχνία, είναι μια σχέση που τη γέννησε η λογοτεχνία. Υποψιάζομαι ότι αν ο ένας δεν εκτιμούσε την ποίηση του άλλου στο βαθμό που οι κώδικες αμφοτέρων καθορίζουν, αυτή η φιλία θα ήταν θνησιγενής ή όχι τόσο βαθιά. Το δεύτερο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό που όμως με κάποιο παράξενο τρόπο, πηγάζει από το πρώτο, είναι το ανθρώπινο. Είμαστε ως ανθρώπινα όντα, ως υπάρξεις αυτό που γράφουμε, τίποτα άλλο, τίποτα διαφορετικό, προκύπτουμε ως άνθρωποι μέσα από τα γραφτά μας και το αντίθετο, προκύπτουμε ως ποιητές μέσα από την υπαρξιακή μας συγκρότηση. Συνεπώς, ο διάλογος μας είναι συνεχής, είτε μιλούν μεταξύ τους οι στίχοι μας και ορίζουν ενίοτε την ομοιότητα αλλά και τη διαφορετικότητα μας, είτε συνομιλούμε μεταξύ μας, σε στέκια, στο τηλέφωνο και σε εκδηλώσεις που συνευρισκόμαστε. Όσον αφορά το εθνικό μας θέμα, ναι μας καθορίζει όλο και πιο αδιόρατα όλο και πιο βαθιά, επειδή καθορίζει το παρόν και το μέλλον της γης πάνω στην οποία πατούμε. Όπως το είπε τόσο επιτυχημένα μια φορά ο Καλοζώης, όχι έτσι ακριβώς αλλά με δικά μου λόγια, είναι όλη η ποιητική μας χωρίς να είναι όλη η ποιητική μας.

2. Πενήντα χρόνια μετά το 1974, τα γεγονότα αυτής της εποχής επανέρχονται στη γραφή των Κυπρίων δημιουργών. Πιστεύετε ότι το θέμα αυτό θα εξακολουθεί να απασχολεί τους ποιητές της δικής σας γενιάς; Με ποιους τρόπους; Πόσο το θέμα αυτό απασχολεί τους νεότερους δημιουργούς;

Το λεγόμενο τραύμα του 74, που δεν ξέρω αν είναι ο πιο εύστοχος τίτλος να το συνοψίσει κανείς…. Ο Μιχάλης Πασιαρδής για παράδειγμα, αυτός ο σπουδαίος Κύπριος ποιητής που μας έφυγε πριν μερικά χρόνια και με τιμούσε με τη φιλία του, το αποκαλούσε σχίσμα μέσα στο χρόνο όπου η Κύπρος μετατοπίστηκε σε μια μαύρη τρύπα του χωρόχρονου. Το λεγόμενο τραύμα λοιπόν, ας το πούμε έτσι, είναι ο πυρήνας όχι μόνο της ποίησης αλλά και της ζωής μας έστω κι αν η καθημερινότητα μας το αποσιωπά. Σκεφτείτε μόνο πόσο διαφορετικοί θα είμασταν και πόσο διαφορετική θα ήταν η ποίηση μας αν το 74 υπήρχε σαν μια ημερομηνία όπως όλες οι προγενέστερες, αν η κατοχή δεν υπήρχε, αν τόσοι νεκροί δεν υπήρχαν, τόσοι αγνοούμενοι, τόσοι πρόσφυγες (όσοι απέμειναν πια) αλλά και τόσοι μη πρόσφυγες, που είναι μη πρόσφυγες επειδή υπάρχουν οι πρόσφυγες. Πόσο διαφορετικοί θα είμασταν αν δεν βιώναμε με τον πιο σκληρό τρόπο τόση παραβίαση των πιο θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου. Το ζητούμενο για μένα τουλάχιστον, είναι αφενός να μην αποσιωπώ την τραγική μας μοίρα με έναν τρόπο αποδεκτά αισθητικό και ουσιαστικό, αφετέρου να μην γίνομαι γραφικός, ψεύτικος, πομπώδης. Όσον αφορά τους νεότερους δημιουργούς, δεν είμαι βέβαιος για το τι πραγματικά τους απασχολεί. Εκείνοι μπορούν να πουν καλύτερα.

3. Είστε ποιητές με πλούσιο έργο. Στην εποχή των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, πιστεύετε ότι οι ποιητές επιλέγουν να δημοσιεύουν εκεί τα ποιήματά τους με τα ίδια κριτήρια, όπως πράττουν και στη σύνθεση των έντυπων ποιητικών τους συλλογών;
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ταυτόχρονα μια ευκαιρία αλλά και μια παγίδα. Από τον καθένα εξαρτάται τι θα επιλέξει. Υπάρχουν ας πούμε ποιητές που μόλις γράψουν κάτι, το αναρτούν και απευθύνουν και προσκλητήρια στους άλλους να το διαβάσουν. Όπως το ψωμί που μόλις βγήκε ζεστό από το φούρνο. Αν αυτό που έγραψαν δεν μπορεί να σταθεί ούτε στην πιο ανεκτική αξιολόγηση, το πράγμα δείχνει άσχημο. Αν όμως είναι ένα δυνατό ποίημα τότε σου δίνεται η ευκαιρία να το διαβάσεις άμεσα και να το απολαύσεις, κάτι που ενδεχομένως να μη συνέβαινε ποτέ αν δεν υπήρχαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τότε γιατί όχι. Όλοι ξέρουμε την αγοραστική ανεπάρκεια της ποίησης, υπάρχουν χιλιάδες μαγευτικά ποιήματα που δεν έχουν ακόμα πολλούς διψασμένους αναγνώστες. Καταλήγουμε και πάλι στο πιο στοιχειώδες: Όποιος έχει κάτι να πει, όποιου οι στίχοι σημαίνουν κάτι, όπου κι αν τον/τους συναντήσεις, θα σταματήσεις και μπορεί να νιώσεις και μια ανατριχίλα, μια αναταραχή διαβάζοντας τους. Χρειάζεται όμως αξιοπρέπεια και μέτρο στις άμεσες δημοσιεύσεις.

4. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο εκδίδεται κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός ποιητικών συλλογών. Η μεγάλη παραγωγή συμβαδίζει με τις αναγνωστικές ανάγκες; Είναι υπέρ της ποίησης;

Με όρους προσωρινότητας, η υπερπαραγωγή δυσκολεύει τον ποιοτικό αναγνώστη να φτάσει στα ποιήματα που αξίζει να διαβάσει, να ανταμειφθεί για την εμμονή του να ψάχνεται στο χαώδη κόσμο της ποίησης μέσα σε έναν κόσμο έντονα τεχνολογικό και αντιποιητικό. Με όρους ας πούμε αιωνιότητας ή καλύτερα διαχρονικότητας, το αποστακτήριο του χρόνου θέλω ακόμα να πιστεύω ότι θα φροντίσει να μείνει ό,τι αξίζει. Στο σημείο αυτό όμως θα ήθελα επισημάνω τον πολύ βλαπτικό ρόλο όχι λίγων ακαδημαϊκών που με κίνητρα αλλότρια και ξένα προς τις αξίες της ποίησης, επιχειρούν κοπιάζοντας πολλές φορές, να πείσουν και να αναδείξουν ποιητικές μετριότητες αλλά και ευρύτερα λογοτεχνικές, ως κάτι εξαίσιο στο οποίο πρέπει να στραφεί η προσοχή και τα φώτα. Είναι κάτι ανήθικο, κάτι αλγεινό και συνάμα επιζήμιο και οφείλω να το επισημάνω. Είμαι όμως ήσυχος πως όταν εκλείψουν, και οι μεν και οι δε αλλά κι εμείς, διότι όλοι θα εκλείψουμε, και οι δυνατότητες τέτοιών παρεμβάσεων δεν θα υπάρχουν, οι μικρότητες και οι ψευδοανταγωνισμοί επίσης δεν θα υπάρχουν, οι μεταγενέστεροι αν ακόμη θα ασχολούνται με την ποίηση, θα βγάλουν την άκρη. Κι αν δεν βγάλουν, μικρό το κακό.
5. Ποιος είναι ο επόμενος δημιουργικός σας στόχος;
Ο επόμενος δημιουργικός μου στόχος είναι να γράφω πάντα, δηλαδή μέχρι, δηλαδή όσο μπορώ, το επόμενο ποίημα.