"Η ΠΟΙΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΟΥΣ"

 Συνέντευξη του Γιώργου Χριστοδουλίδης στο Φιλελεύθερο με αφορμή την 9η ποιητική του συλλογή ΛΑΛ Γνωστοποίηση Πένθιμου Γεγονότος, 2 Απριλίου 2023

1 Πώς θα μας σύστηνες τον ΛΑΛ;

 

Ο ΛΑΛ είναι ένας πολυτεχνίτης του τρίτου κόσμου, του οποίου η ανιδιοτέλεια και αγνότητα είναι ασύμβατη με τους στυγνούς κανόνες της πραγματικότητας. Ως εκ τούτου, αναγκάζεται  να ισορροπεί στη μεθόριο του υπαρκτού και του ανύπαρκτου, μετέχοντας στην ιερουργία ενός «τυραννικού θαύματος», καταβάλλοντας το τίμημα της πίστης του στις πιο ουσιώδεις προβολές της ζωής.

Το τυραννικό θαύμα αφενός έγκειται στο ότι η ύπαρξη του ΛΑΛ, ίσως και χωρίς ο ίδιος να το συνειδητοποιεί, εφορμάται από τις πιο αληθινές πανανθρώπινες αξίες. Όπως λέει και το ομώνυμο ποίημα της συλλογής, «ρωτά τον εαυτό του για το σωστό και το λάθος και ακολουθεί την άηχη απόκριση». Αυτό δεν είναι λίγο. Ωστόσο, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η εξουσιολαγνεία, η ιδιοτέλεια, η ασύδοτη κερδοσκοπία, μια τέτοια στάση ζωής έχει τίμημα, που
περιγράφεται στους επόμενους στίχους: «σκεφτείτε αυτό τον άνθρωπο, σκεφτείτε την καρδιά του πόσο υπέροχα πάλλει/ πόσο ευτυχισμένος πρέπει να είναι/ σκεφτείτε όμως και τη δυστυχία του/ σκεφτείτε πώς αντέχει ακόμα/ πώς συνεχίζει ακόμη να υπάρχει».

Ο ΛΑΛ όμως όχι μόνο διασώζεται από τις συμπληγάδες,  αλλά και διασώζει άλλους.

 

2 Ποια η ιδιαιτερότητα αυτής της ποιητικής συλλογής σε σχέση με τις προηγούμενες;

 Η κάθε νέα συλλογή αποτελεί  ένα γύμνασμα. Όπως κάθε νέο εγχείρημα, φέρει στο σώμα της συστατικά παλιά, αλλά και καινούργια., σε εκφραστικό όσο και σε θεματολογικό επίπεδο. Προσπαθώ να διατελώ σε μια διαδικασία συνεχούς αναθεώρησης αυτού που κάνω, διατηρώντας κάποιες βασικές αρχές που μου έχουν εμποτιστεί. Ό,τι δεν μου αρέσει θέλω να το αλλάζω και ό,τι μου αρέσει να το κάνω να μου αρέσει περισσότερο.   

Έριξε τόσες βροχές από τότε που έγραψα την προτελευταία μου συλλογή, επισυνέβησαν τόσα τραγικά γεγονότα, άνθρωποι χάθηκαν, άνθρωποι γεννήθηκαν, έλαμψαν, κατασίγασαν, τόσοι άλλοι ερωτεύτηκαν, χώρισαν,  η παγκόσμια θερμοκρασία αυξήθηκε, δάση λιγόστεψαν, παγόβουνα έλιωσαν, ο κόσμος άρχισε να κυκλοφορεί με μάσκες, τα νοσοκομεία ξεχείλισαν. Είναι δυνατόν κάτι από όλα αυτά να μη με έχει αγγίξει; Ένας συνοπτικός έστω κλυδωνισμός του παγκόσμιου χάους. Μια πικρή επίγευσή του, που μέσω της ποίησης λειτουργεί συχνά ως διαδικασία απομάγευσης.

Υπάρχουν ποιήματα που γεννήθηκαν μέσα στην πανδημία και συνομιλούν μαζί της, ποιήματα ελεγειακά για τη σπαρακτική κραυγή τής σε εξέλιξη περιβαλλοντικής καταστροφής, αλλά και ποιήματα που διερευνούν αρχέγονα ζητήματα, όπως αν μπορεί ο ακτοφύλακας να ενταφιάσει ένα περιστρεφόμενο κομμάτι λάμψης από τον φάρο μέσα του για να το ξανανάψει αργότερα, τις πιθανότητες να ανοίγεις διαδοχικές πόρτες με αντικλείδια εικονικά, τι συμβαίνει όταν στέλνεις τα χέρια σου να σου φέρουν την αφή της, καθώς και αν εκείνοι που στοίβαξαν βουνά το ένα πάνω στο άλλο, για να αγγίξουν τον ουρανό, εν τέλει τα κατάφεραν.

Τα διαχρονικά θέματα είναι πάντα εκεί, αλλάζοντας μορφή. Σημασία έχει ο τρόπος που τα αγγίζεις και η ποιητική μετουσίωση που δίνεις σε αυτά, καθώς και οι δυνατότητές σου να αφουγκραστείς την εξωλογική διάσταση των πραγμάτων.

 3 Πώς φαντάζεσαι το μέλλον της ανθρωπότητας;

 Η αίσθησή μου είναι ότι πορευόμαστε τυφλοί προς ένα μετα-αποκαλυπτικό μέλλον. Η τρομακτική οικουμενικότητα αυτής της διαπίστωσης υποψιάζομαι ότι προσδίδει στην ποίησή μου μια πιο μυστηριακή, ίσως και πανανθρώπινη διάσταση. Όμως, όπως είχα πει σε παλαιότερη συνομιλία μου, πιστεύω ότι το κάθε μέλλον της ανθρωπότητας που αντιστοιχεί σε κάθε νέα γενιά, θα καθοριστεί από τη διαφύλαξη ή όχι της ικανότητας τού ανθρώπου να αγαπά περισσότερο από ό,τι μπορεί να καταστρέφει: να αγαπά τη φύση του, τη φύση που τον περιβάλλει, τους άλλους ανθρώπους που στέλνουν σε εκείνον μια ικεσία, να αγαπά όσους σε κάθε αιώνα μας σώζουν και μετά εξαφανίζονται, αλλά και όσους ακόμα να γεννηθούν – για να γεννηθούν.

 4 Είναι η ποίηση η άλλη όψη της ζωής;

 Η ποίηση σού αποκαλύπτει τις ρωγμές ενός κόσμου που μοιάζει άθικτος. Τολμά να αναμετράται με  τον «χρονοθάνατο» και όταν νικά συνεχίζει την εναντίωσή της. Ταυτόχρονα, είναι ένας προβολέας των πιο κρυμμένων και αληθών όψεων της ζωής. Στο ακόλουθο ποίημα νομίζω το λέω καλύτερα:

«Περπατώ σε ένα πανάρχαιο δρόμο

ένα δρόμο θεοσκότεινο.

Ξαφνικά ένα τεράστιο φανάρι τον φωταγωγεί.

 Και τότε βλέπω καθαρά

το σκοτάδι»

 5 Ποια είναι η απάντηση της λογοτεχνίας σε μια εποχή που οι λέξεις χάνουν το βάρος τους;

 Η απάντηση της λογοτεχνίας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι πιστεύω μια υπόμνηση για το ποιες είναι οι διαχρονικές αξίες που μας έφεραν ως εδώ, στο σημείο να επιβιώνουμε ακόμα αλλά και να απειλούμαστε συνολικά ως ανθρώπινο είδος. Η παγκοσμιότητα των απειλών είναι συνώνυμη της αυτοκαταστροφικής μας φύσης στην οποία δεν πρέπει να επιτρέψουμε να επιβληθεί, αλλά και μια φυσική συνέχεια της παγκοσμιοποίησης του υπερκαπιταλιστικού συστήματος. Η μεγάλη λογοτεχνία ανεγείρει μικρά σύμπαντα. Πρέπει να την αναζητούμε διαρκώς, θα μας οδηγήσει σε αυτά.

Γράφω λογοτεχνία για να κάνω τις λέξεις να σημαίνουν κάτι απέναντι στο τεράστιο τίποτα που μας κατακλύζει . Τις πυροδοτώ  για να αποβάλουν το συμβατικό τους επικάλυμμα και να αποκαλύψουν μέσα από συνταιριάσματα που εγώ καλούμαι να δημιουργήσω, την κρυμμένη οντότητά τους, που είναι και η ουσία όλων εκείνων των πραγμάτων για τα οποία αξίζει κανείς να αγωνίζεται, να αναπνέει, να αγαπά, να ερωτεύεται, να γονατίζει και να χάνεται έκθαμβος όταν τελειώνει η βόλτα του στον πάνω κόσμο.

 6 Έχει μεταβληθεί η χρηστική αξία της ποίησης;

 Οι στίχοι ποτέ δεν ήταν αρκετοί για να ζήσουμε. Όπως ούτε και η αθανασία που κατακτούμε για να μην είμαστε αναπόφευκτα θνητοί.

 

Η ποίηση ίσως είναι για όσους μπορούν να αισθάνονται κάπως απελπισμένοι.  Απελπισμένοι όχι για τον εαυτό τους, οπωσδήποτε όχι για τον εαυτό τους.

Όσοι δεν μπορούν να απελπιστούν έστω για λίγο, είναι απίθανο να περπατήσουν ποτέ στους χώρους πένθους και ευφορίας που προσφέρει η  ποίηση.