"ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΝΑ ΛΕΝΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ..."

Απόσπασμα συνέντευξης Γιώργου Χριστοδουλίδη στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ποίησης Βελιγραδίου Treći Trg

Ερ. Ποια είναι η σχέση σας με την ποίηση και τη λογοτεχνία της Σερβίας;

Απ. Διάβασα ποιήματα του, Ράσα Λιβ

άδα του Ντέγιαν Τζόρτζεβιτς, του Βάσκο Πόπα και μερικών άλλων. Δυστυχώς στην Κύπρο δεν υπάρχουν πολλές μεταφράσεις και ντρέπομαι να πω ότι δεν έχω μια ικανοποιητική εικόνα για τη σερβική ποίηση. Ευελπιστώ ότι και λόγω της παρουσίας μου στο Βελιγράδι αυτό θα αλλάξει.

Ερ. Τι σας ωθεί/εμπνέει να γράφετε ποιήματα, ποια θέματα και βιώματα;

Απ. Στην ποίηση δεν είναι απαραίτητο να συνειδητοποιείς τι γράφεις, την ώρα που το γράφεις. Αρκεί η αίσθηση κάποιας βαθύτερης ανασκαφής. Είναι πιο απαραίτητη η ισχυρή υποψία πως κάποτε εκείνοι που θα το διαβάσουν, θα το συνειδητοποιήσουν.Eχω την πεποίθηση πως περίπου όλα έχουν γραφτεί, εννοώ τα διαχρονικά θέματα, τα καθημερινά, τα υπερβατικά. Αυτό που καλείται να κάνει ένας ποιητής είναι να τα ξαναγράψει με έναν τρόπο, ώστε να δείξει ότι έχει κάτι καινούργιο να πει. Αν έχεις λοιπόν τη δική σου οπτική για τη ζωή και τον δικό σου τρόπο στην ποίηση, μπορείς να ανακατέψεις ξανά το βάθος των πραγμάτων.Ομως, γράφω επειδή θέλω να επιβεβαιώσω πως παραμένω ζωντανός και επειδή ξέρω πως κάποια στιγμή θα’μαι πεθαμένος. Θέλω να φωνάξω ότι υπήρξα και προσπάθησα. Ότι δεν προορίστηκα μόνο να γίνω μια σάρκα που σαπίζει αλλά υπήρξα και πνεύμα που άφησε ένα ίχνος. Ότι έβλεπα και έσκαψα όχι μόνο μέσα μου αλλά και γύρω μου. Ότι δεν διέλαθαν της προσοχής μου τα βάσανα των ανθρώπων. Η οδύνη τους. Ότι ξέρω και τους θύτες και τα θύματα. Της καθημερινότητας και του πολέμου. Και ότι η φωνή μου έγινε για λίγο η φωνή κι εκείνων που δεν είχαν φωνή. Δεν θέλω η ποίηση μου ας πούμε απλώς να ορίζει ότι δικτατορία-φασισμός είναι όταν ένα άρμα να κυνηγά πολίτες. Θέλω να προχωρήσει και να ορίσει ότι Δημοκρατία/Ελευθερία, είναι όταν οι πολίτες κυνηγούν ένα άρμα. Να θυμίσω δηλαδή αυτό που όλοι ξέρουμε αλλά μας διαφεύγει. Τώρα είμαι στον αστερισμό της πιο βιωματικής ποίησης. Γράφω για βιώματα δικά μου και άλλων και μαγεύομαι από την εξωλογική δυνατότητα περίθαλψης τους.

Ερ. Κατά τη γνώμη σας, καταφέρνει η ποίηση να απεικονίσει την εποχή μας και την καθημερινότητά μας ή μήπως όχι;

Απ. Σε κάθε χώρα υπάρχουν καλοί ποιητές. Αυτοί οι καλοί ποιητές καταφέρνουν όχι απλώς να απεικονίσουν την πραγματικότητα, αλλά ακόμα, και αυτό είναι το πιο σημαντικό, να ανασύρουν από μια αθέατη ή θεατή, λεπτομέρεια την απεχθή της φρίκη ή τη σπάνια ομορφιά της. Το ποίημα πρέπει να μιλά για κάτι συγκεκριμένο ακόμα και αν αυτό δεν είναι εμφανές. Το ποίημα δεν είναι οι λέξεις, ας μην αποθεώνουμε τις λέξεις, αυτές είναι το αναγκαίο μεταφορικό μέσο της ποίησης. Το ένδυμα τους. Το ποίημα είναι το φορτίο που δίνει ο ποιητής στις λέξεις ώστε εν συνόλω, να διαμηνύσουν αυτό που θέλει να πει ο ποιητής και όχι εκείνο που ήταν προορισμένες να λένε.Ως εκ τούτου, δεν ανέχομαι την ποίηση και γενικά στη λογοτεχνία έστω μια γραμμή, ένα στίχο μετριότητας. Αν δεν ανακατώνει στομάχια, αν δεν βγάζει ένα νόημα, με όποιον τρόπο και τεχνοτροπία, π.χ. υπερρεαλισμός, poetry slam κ.α. δεν έχει λόγο ύπαρξης. Ετσι αργά αλλά σταθερά έχω στραφεί προς τη συλλογή σπουδαίων ποιημάτων. Εγινα συλλέκτης ποιημάτων που έχουν γραφεί και όχι μελετητής του έργου κάποιων ποιητών ή περιόδων. Όπως η μέλισσα που μαζεύει μόνο τη γύρη. Με ενδιαφέρει δηλαδή ο πιο ώριμος καρπός διότι τώρα ξέρω ότι ακόμη και οι πιο μεγάλοι ποιητές έχουν τεράστια σκαμπανεβάσματα παρά τη μυθοποίηση τους. Ετσι επιλέγω να διαβάζω και να ξαναδιαβάζω ό,τι προκαλεί σεισμούς πάνω από 8 βαθμούς στην κλίμακα ρίχτερ.

Ερ. Η διαμονή σας στη Ρωσία σε ποιο βαθμό έχει επηρεάσει την προσωπική σας στάση απέναντι στην ποίηση; Εντοπίζετε εσείς ουσιαστικές διαφορές μεταξύ της ποίησης της δυτικής και της ανατολικής Ευρώπης;

Απ. Η Ρωσία με διαμόρφωσε σε ένα μεγάλο βαθμό. Κοινωνικά, πολιτικά και συνεπώς, ποιητικά. Εζησα εκεί την πιο ταραγμένη εποχή από το 1987 μέχρι το 1993. Εζησα την παρακμή και την κατάρρευση μια μεγάλης ένωσης λαών που αφενός εξαπατήθηκε και λεηλατήθηκε από την ίδια την ηγεσία της, αφετέρου υπονομεύτηκε από τη Δύση. Εζησα την κατάρρευσή ενός αξιακού συστήματος, των ειδώλων. Οσον αφορά τη λογοτεχνία, περισσότερο θα έλεγα η Ρωσία με έμαθε το έπος και τις διαχρονικές αξίες που το διέπουν. Η δυτική λογοτεχνία και δη η ποίηση, την οποία τα τελευταία χρόνια άρχισα να διεξέρχομαι, μου αποκάλυψε τη σημασία της λεπτομέρειας σε ένα ποίημα. Ότι και το πιο ασήμαντο φαινομενικά στη ζωή, μπορεί μέσα στο ποίημα να γίνει το πιο σημαντικό. Γενικά βρίσκομαι ακόμα σε ένα νηπιακό στάδιο εκμάθησης. Μαθαίνω πως η τέχνη πρέπει να είναι τρομαχτική, να σε κάνει να συνέρχεσαι από την πραγματικότητα. Ότι σε κάθε εποχή ένας ποιητής επινοεί μιαν αλήθεια που μοιάζει ψεύτικη και πως ποιητής γίνεσαι όχι μόνον από αυτά που έγραψες αλλά και από αυτά που έμαθες να αφαιρείς και να πετάς. Ότι δεν χρειάζεται να γράψεις πέντε μεγάλα βιβλία, αλλά ένα που θα ήθελαν όλοι να γράψουν.Και εν τέλει, πως καλύτερα να διαβάσεις ένα σπουδαίο ποίημα 1000 φορές παρά 1000 ποιήματα που δεν θα θυμάσαι.