Παρουσιάστηκαν οι ποιητικές συλλογές των Καλοζώη, Παπαδόπουλου, Χριστοδουλίδη
Εν καιρώ παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και κρίσης συναισθημάτων και αξιών η σύγχρονη κυπριακή ποίηση δηλώνει ζωντανή. Και οι ποιητικές συλλογές τριών εκπροσώπων της παρουσιάστηκαν το βράδυ της Δευτέρας στη Λευκωσία σε μια εκδήλωση που διοργανώθηκε από την Ενωση Λογοτεχνών Κύπρου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Λαϊκής.
Πρόκειται για τη βραβευμένη με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης, συλλογή «Η Κλίση του Ρήματος» του Γιώργου Καλοζώη (Εκδόσεις Φαρφουλάς 2009) , τον «Ελικα Φανταστικού Ελικοπτέρου» του Μιχάλη Παπαδόπουλου (Εκδόσεις Φαρφουλάς 2010) και το «Απραγματοποίητο» του Γιώργου Χριστοδουλίδη (Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2010).
Στην ομιλία της η φιλόλογος-πανεπιστημιακός, Μαίρης Ρούσσου Σινκλαίρ, εξέφρασε την άποψη ότι τα 32 ποιήματα που συναποτελούν τη συλλογή, γραμμένα σ’ ένα κατεξοχήν προσωπικό ποιητικό ιδίωμα, στοιχειοθετούν «μια ποιητική πρόταση, που ενώ εστιάζει στην πατρίδα του (ποιητή), την Κύπρο και τον ελληνισμό γενικότερα, εκφράζει και μια βαθύτατη αγωνία για την κρίση και την παρακμή του δυτικού πολιτισμού».
Σύμφωνα με την κ. Ρούσσου Σινκλαίρ, ο Γιώργος Καλοζώης στη συλλογή του αυτή έχει πια χαράξει τον δικό του δρόμο και συνδιαλέγεται με δυναμικό τρόπο με την ευρωπαϊκή ποιητική παράδοση του υπερρεαλισμού «η οποία δεν λειτουργεί μόνο στο επίπεδο της αυτόματης γραφής, αλλά επεξεργάζεται και τα πορίσματα της ψυχανάλυσης».
Όπως ανέλυσε, διά μέσου των διαδοχικών μεταμορφώσεων του ποιητικού υποκειμένου, τα ποιήματα, γεμάτα σύμβολα και αλληγορίες «είναι τις περισσότερες φορές σαν όνειρα ή εφιάλτες, προϊόντα ενός προσωπικού αλλά και συλλογικού ασυνειδήτου που βγαίνουν στην επιφάνεια αναζητώντας επίμονα την ερμηνεία». Μαζί με τα όνειρα, ο θάνατος, σημαντική παράμετρος στην ποίηση του Γιώργου Καλοζώη, δεσπόζει σαν βαθιά υπαρξιακή αγωνία για τη συνακόλουθη λήθη, ώστε τα ποιήματα, που αποτελούν την «Κλίση του Ρήματος», να διαβάζονται σαν μια γραμματική της απώλειας.
Ο Καλοζώης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1963. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάζεται ως φιλόλογος στη δημόσια εκπαίδευση.
Η συλλογή του ''Ανάποδος κόσμος'' (εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2000) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Το Φεβρουάριο του 2011 απονεμήθηκε για δεύτερη φορά στον Καλοζώη από το Υ.Π.Π το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (για εκδόσεις του έτους 2009) για τη συλλογή του «Η κλίση του ρήματος». Η νέα, έκτη κατά σειρά, ποιητική συλλογή του Γιώργου Καλοζώη ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Φαρφουλάς.
Ελικας Φανταστικού Ελικοπτέρου
-------------------------------------------
Ο φιλόλογος Γιώργος Μύαρης παρουσιάζοντας τον «Ελικα Φανταστικού Ελικοπτέρου» είπε ότι «ο Μιχάλης Παπαδόπουλος συγκαταλέγεται σε μια νεότερη ομάδα ποιητών της Κύπρου, οι οποίοι εκδιπλώνουν με ανανεωτικές απαιτήσεις το ποιητικό τους όραμα και αξιοποιούν τόσο την πλούσια πανελλήνια παράδοση (συνεπώς και κυπριακή), όσο και την παγκόσμια».
Ο κ. Μύαρης είπε ότι «πρόκειται για μια ομάδα που, χωρίς ενιαία εμφάνιση, έδωσε σημαντικά δείγματα ποιητικής γραφής μετά το 1990, με γλωσσικούς και μορφικούς πειραματισμούς».
Για την συλλογή η οποία αποτελείται από με 68 ποιήματα, ο κ. Μύαρης είπε ότι «σε αυτή του τη δουλειά ο ποιητής, αυτάρκης συνομιλητής σημαντικών ομοτέχνων του, προεκτείνει σε νέα όρια τις αισθητικές αναζητήσεις που είχε ήδη αναδείξει με τα ποιήματα της δεύτερης συλλογής του, με λόγο ευθύβολο, πιο ώριμο και συγκροτημένο».
Αναφερόμενος στον τίτλο της ποιητικής συλλογής ο κ. Μύαρης είπε ότι «προέρχεται από στίχο του ποιήματος ‘Κατάθεση στοιχείων’ και είναι σαφές ότι, με την αξιοποίηση της πολυσημίας του, ο ποιητής επιχειρεί να υπομνήσει την άρδευση από του υπερρεαλισμού τα δροσιστικά κοιτάσματα, ίσως κι ως φόρο τιμής προς τους αναχωρήσαντες υπερρεαλιστές δημιουργούς [λογοτέχνες και εικαστικούς]».
Αναφέρθηκε και «στον ιδιότυπο λυρισμό του Μιχάλη Παπαδόπουλου, στο επίπεδο της τεχνικής τον οποίο αναλαμβάνουν να ενισχύσουν η αφαιρετική διάθεση και η απρόσμενη και πυκνή εικονοποιεία».
Πρόσθεσε ότι «αυτές, μέσω και των επαναλήψεων, συμβάλλουν στην ενσωμάτωση ρεαλιστικών, νεοσυμβολικών, εξπρεσιονιστικών και υπερρεαλιστικών στοιχείων, χωρίς να λείπει και η αξιοποίηση μεταμοντέρνων δεδομένων, όπως η αντικειμενοποίηση του ατομικού συναισθήματος».
Ο κ. Μύαρης είπε ότι «η ποίηση είναι για τον Μιχάλη Παπαδόπουλο διαρκής μαθητεία, αναπόφευκτα, αφού ο ίδιος ως διανοούμενος είναι παρών, λαμβάνει θέση, οδοιπορεί ή ‘ανελίσσεται’ στα συναισθήματα και τα γεγονότα».
Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος (Λευκωσία 1963), με σπουδές Φιλοσοφίας στο Α.Π.Θ., εργάζεται ως δημοσιογράφος, διατηρώντας εκτός από στήλες ρεπορτάζ και στήλη γνώμης ενώ ποιήματά του δημοσιεύτηκαν σε ελλαδικά και κυπριακά περιοδικά πριν εκδώσει το 1997 την ποιητική συλλογή Αμμόλιθος και το 2000 τη συλλογή Εντός Συνόρων (με αυτήν μοιράστηκε το κυπριακό Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2001 με τον Γιώργο Καλοζώη). Ο Ελικας Φανταστικού Ελικοπτέρου είναι η τρίτη του συλλογή.
Το Απραγματοποίητο
------------------------------
Ο ποιητής Μιχάλης Παπαντωνόπουλος παρουσιάζοντας την ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη «Το Απραγματοποίητο» είπε ότι τέσσερα χρόνια μετά την ποιητική του συλλογή «Εγχειρίδιο καλλιεργητή» το 2006, «ο Χριστοδουλίδης επιλέγει τη στοιχειακή δύναμη του απραγματοποίητου για να τιτλοφορήσει τη συλλογή του».
Πρόκειται, είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, για «μια δύναμη που έγκειται ακριβώς στην ιδιότητα του απραγματοποίητου να μας αποκαλύπτει μια σειρά από τις πιθανές εκφορές των μικρών θανάτων που δοκιμάζει ο άνθρωπος στη συναλλαγή του με την καθημερινότητα».
Πρόσθεσε ότι «άλλωστε οι τρόποι τους οποίους μπορεί να μετέλθει το κοινωνικό και ιστορικό υποκείμενο προκειμένου να επιμεληθεί το χάσμα της πλήρωσης -ή την ήττα του- είναι ουκ ολίγοι και ακριβώς σε αυτό το χάσμα της πλήρωσης αναγνωρίζεται και η ποιητική οντολογία του Χριστοδουλίδη».
Ο ομιλητής είπε ότι «χαρακτηριστικό είναι πως στα ποιήματά του, το απραγματοποίητο μοιάζει να μην κινείται προς το χάσμα, αλλά εντός αυτού - ως να διερευνά την πληγή που κόβει η συγκεκριμένη στοιχειακή δύναμη τόσο στην ανθρώπινη διάνοια όσο και στο ίδιο το σώμα».
Και μέσα σ' αυτό το χάσμα, συνέχισε, «μεταλλάσσεται διαρκώς: άλλοτε ως αποκομμένος ποταμός από την πηγή του, πότε ως συντριβή στο αδιατάρακτο της πραγματικότητας, αλλού περνώντας τη γραμμή του ανεπίστρεπτου ή φέγγοντας «τον δικό του ήλιο κρυμμένο σε ασημάδευτη θάλασσα», για να σταχυολογήσω ενδεικτικά ορισμένους στίχους από το βιβλίο».
Κι όμως, είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, «παρά τον προφανή λυρισμό της, η ποίηση του Χριστοδουλίδη δεν αναπτύσσεται με όρους ατομικής ψυχολογίας μιας και βαθιά στο ποίημα εργάζεται μια μεταφυσική του αισθητού, η οποία μετουσιώνεται σε εικόνα».
«Θα πρότεινα πως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην ποιητική φωνή του Χριστοδουλίδη έγκειται ακριβώς σε αυτήν τη συνθήκη: στη διαδικασία που παράγει την εικόνα και όχι στην εικόνα αυτή καθαυτή παρά τη χρήση υπερρεαλιστικών και εξπρεσιονιστικώνρητορικών ελιγμών, στους οποίους οφείλεται εν πολλοίς και η έντονη εικονοποιίατου βιβλίου».
Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης, είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, «καταφέρνει αυτή την ένταση κινούμενος σε αντίθετη ροπή από τη συνήθη προσωποποίηση των αφηρημένων εννοιών - τακτική που υιοθετήθηκε στους νεότερους ποιητές της ευρύτερης νεοελληνικής γραμματείας ως επί το πλείστον από την αγγλο-σαξωνική λογοτεχνία, ενώ οι παλαιότεροι έκαναν το ίδιο ορμώμενοι κυρίως από τη γερμανόφωνη».
«Ετσι, ο Χριστοδουλίδης επικαλείται την ποιητική του δύναμη όχι στην προσωποποίηση, μα στην αντικειμενοποίηση των αφηρημένων εννοιών και με αυτό τον τρόπο πετυχαίνει να προσδώσει και πολιτική διάσταση σε μια σειρά ποιημάτων του».
Διευκρίνισε ότι «εννοώντας πολιτική, δεν εννοώ σε καμία περίπτωση στράτευση, μεγαλόπνοα ρητορικά σχήματα ή συνθηματολογία διότι άλλωστε δεν είμαι καθόλου βέβαιος αν οι παραπάνω τρόποι πλησίασαν ποτέ την πολιτική ιστορία της ανθρωπότητας στο αληθινό της σφαγείο: στους δεσμούς της, δηλαδή με την καθημερινότητα στην απεικόνιση της σχέσης που αναπτύσσει το ιστορικό υποκείμενο –ή τελικά αντικείμενο;- με την πολιτική διάσταση μες στην οποία αυτοπροσδιορίζεται και εν τέλει δρα».
Στο «Απραγματοποίητο» είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, «η πολιτική υπόσταση των ποιημάτων είναι κυρίως ζήτημα αντικειμένων, όπως αυτά εκφέρονται με μόνη διαμεσολάβηση τη λέξη και κατ' επέκταση όπως περιγράφουν το κοινωνικό και ιστορικό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται και στο οποίο ανήκουν αμετάκλητα».
Ο Μ. Παπαντωνόπουλος είπε ότι «σε αυτή την κρίση μου ίσως να ελλοχεύει και η μόνη αίσθηση απραγματοποίητου που μου άφησε η τέταρτη ποιητική συλλογή του Χριστοδουλίδη, να εστιάζει στην εξωτερική ομοιογένεια των ποιημάτων που δεν επιτρέπει να δούμε και μορφικά -με κάποιες πιο τολμηρές επιλογές- το ποίημα-αντικείμενο, με τις εκάστοτε παραλλαγές του».
Βέβαια, πρόσθεσε, «ο αντίλογος θα επέβαλλε την εισήγηση πως ο Χριστοδουλίδης ως δεινός τεχνίτης μπορεί να κατασκευάσει παρόμοια -οπτικά- αντικείμενα που διαφοροποιούνται ως προς τη διάθεσή τους αλλά και την επιδραστική λειτουργία τους στον αναγνώστη».
«Και σε μια συλλογή που, θεωρώ, ότι συνιστά την επιτομή του ποιητικού σχεδίου του Χριστοδουλίδη σε ό,τι αφορά το μέχρι στιγμής δοσμένο έργο του, πιθανώς ο αντίλογος όχι μόνο να είναι δικαιότερος, αλλά να έχει και δίκιο», είπε καταλήγοντας ο κ. Παπαντωνόπουλος.
Το «Απραγματοποίητο» είναι η τέταρτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη, ο οποίος σπούδασε δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας (Μaster of Arts in Journalism) και εργάζεται ως δημοσιογράφος.
Προηγήθηκαν η «Ένια» το 1996, από τις Εκδόσεις Ατέλεια (Κρατικό Βραβείο Ποίησης για Νέο Λογοτέχνη), το «Ονειροτριβείο», το 2001 (Κρατικό Βραβείο Ποίησης), από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης, και το «Εγχειρίδιο καλλιεργητή», το 2006, από τις Εκδόσεις Γκοβόστη.
Ποιήματα του μεταφράστηκαν στις πλείστες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Πρόκειται για τη βραβευμένη με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης, συλλογή «Η Κλίση του Ρήματος» του Γιώργου Καλοζώη (Εκδόσεις Φαρφουλάς 2009) , τον «Ελικα Φανταστικού Ελικοπτέρου» του Μιχάλη Παπαδόπουλου (Εκδόσεις Φαρφουλάς 2010) και το «Απραγματοποίητο» του Γιώργου Χριστοδουλίδη (Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2010).
Στην ομιλία της η φιλόλογος-πανεπιστημιακός, Μαίρης Ρούσσου Σινκλαίρ, εξέφρασε την άποψη ότι τα 32 ποιήματα που συναποτελούν τη συλλογή, γραμμένα σ’ ένα κατεξοχήν προσωπικό ποιητικό ιδίωμα, στοιχειοθετούν «μια ποιητική πρόταση, που ενώ εστιάζει στην πατρίδα του (ποιητή), την Κύπρο και τον ελληνισμό γενικότερα, εκφράζει και μια βαθύτατη αγωνία για την κρίση και την παρακμή του δυτικού πολιτισμού».
Σύμφωνα με την κ. Ρούσσου Σινκλαίρ, ο Γιώργος Καλοζώης στη συλλογή του αυτή έχει πια χαράξει τον δικό του δρόμο και συνδιαλέγεται με δυναμικό τρόπο με την ευρωπαϊκή ποιητική παράδοση του υπερρεαλισμού «η οποία δεν λειτουργεί μόνο στο επίπεδο της αυτόματης γραφής, αλλά επεξεργάζεται και τα πορίσματα της ψυχανάλυσης».
Όπως ανέλυσε, διά μέσου των διαδοχικών μεταμορφώσεων του ποιητικού υποκειμένου, τα ποιήματα, γεμάτα σύμβολα και αλληγορίες «είναι τις περισσότερες φορές σαν όνειρα ή εφιάλτες, προϊόντα ενός προσωπικού αλλά και συλλογικού ασυνειδήτου που βγαίνουν στην επιφάνεια αναζητώντας επίμονα την ερμηνεία». Μαζί με τα όνειρα, ο θάνατος, σημαντική παράμετρος στην ποίηση του Γιώργου Καλοζώη, δεσπόζει σαν βαθιά υπαρξιακή αγωνία για τη συνακόλουθη λήθη, ώστε τα ποιήματα, που αποτελούν την «Κλίση του Ρήματος», να διαβάζονται σαν μια γραμματική της απώλειας.
Ο Καλοζώης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1963. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάζεται ως φιλόλογος στη δημόσια εκπαίδευση.
Η συλλογή του ''Ανάποδος κόσμος'' (εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2000) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Το Φεβρουάριο του 2011 απονεμήθηκε για δεύτερη φορά στον Καλοζώη από το Υ.Π.Π το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (για εκδόσεις του έτους 2009) για τη συλλογή του «Η κλίση του ρήματος». Η νέα, έκτη κατά σειρά, ποιητική συλλογή του Γιώργου Καλοζώη ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Φαρφουλάς.
Ελικας Φανταστικού Ελικοπτέρου
-------------------------------------------
Ο φιλόλογος Γιώργος Μύαρης παρουσιάζοντας τον «Ελικα Φανταστικού Ελικοπτέρου» είπε ότι «ο Μιχάλης Παπαδόπουλος συγκαταλέγεται σε μια νεότερη ομάδα ποιητών της Κύπρου, οι οποίοι εκδιπλώνουν με ανανεωτικές απαιτήσεις το ποιητικό τους όραμα και αξιοποιούν τόσο την πλούσια πανελλήνια παράδοση (συνεπώς και κυπριακή), όσο και την παγκόσμια».
Ο κ. Μύαρης είπε ότι «πρόκειται για μια ομάδα που, χωρίς ενιαία εμφάνιση, έδωσε σημαντικά δείγματα ποιητικής γραφής μετά το 1990, με γλωσσικούς και μορφικούς πειραματισμούς».
Για την συλλογή η οποία αποτελείται από με 68 ποιήματα, ο κ. Μύαρης είπε ότι «σε αυτή του τη δουλειά ο ποιητής, αυτάρκης συνομιλητής σημαντικών ομοτέχνων του, προεκτείνει σε νέα όρια τις αισθητικές αναζητήσεις που είχε ήδη αναδείξει με τα ποιήματα της δεύτερης συλλογής του, με λόγο ευθύβολο, πιο ώριμο και συγκροτημένο».
Αναφερόμενος στον τίτλο της ποιητικής συλλογής ο κ. Μύαρης είπε ότι «προέρχεται από στίχο του ποιήματος ‘Κατάθεση στοιχείων’ και είναι σαφές ότι, με την αξιοποίηση της πολυσημίας του, ο ποιητής επιχειρεί να υπομνήσει την άρδευση από του υπερρεαλισμού τα δροσιστικά κοιτάσματα, ίσως κι ως φόρο τιμής προς τους αναχωρήσαντες υπερρεαλιστές δημιουργούς [λογοτέχνες και εικαστικούς]».
Αναφέρθηκε και «στον ιδιότυπο λυρισμό του Μιχάλη Παπαδόπουλου, στο επίπεδο της τεχνικής τον οποίο αναλαμβάνουν να ενισχύσουν η αφαιρετική διάθεση και η απρόσμενη και πυκνή εικονοποιεία».
Πρόσθεσε ότι «αυτές, μέσω και των επαναλήψεων, συμβάλλουν στην ενσωμάτωση ρεαλιστικών, νεοσυμβολικών, εξπρεσιονιστικών και υπερρεαλιστικών στοιχείων, χωρίς να λείπει και η αξιοποίηση μεταμοντέρνων δεδομένων, όπως η αντικειμενοποίηση του ατομικού συναισθήματος».
Ο κ. Μύαρης είπε ότι «η ποίηση είναι για τον Μιχάλη Παπαδόπουλο διαρκής μαθητεία, αναπόφευκτα, αφού ο ίδιος ως διανοούμενος είναι παρών, λαμβάνει θέση, οδοιπορεί ή ‘ανελίσσεται’ στα συναισθήματα και τα γεγονότα».
Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος (Λευκωσία 1963), με σπουδές Φιλοσοφίας στο Α.Π.Θ., εργάζεται ως δημοσιογράφος, διατηρώντας εκτός από στήλες ρεπορτάζ και στήλη γνώμης ενώ ποιήματά του δημοσιεύτηκαν σε ελλαδικά και κυπριακά περιοδικά πριν εκδώσει το 1997 την ποιητική συλλογή Αμμόλιθος και το 2000 τη συλλογή Εντός Συνόρων (με αυτήν μοιράστηκε το κυπριακό Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2001 με τον Γιώργο Καλοζώη). Ο Ελικας Φανταστικού Ελικοπτέρου είναι η τρίτη του συλλογή.
Το Απραγματοποίητο
------------------------------
Ο ποιητής Μιχάλης Παπαντωνόπουλος παρουσιάζοντας την ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη «Το Απραγματοποίητο» είπε ότι τέσσερα χρόνια μετά την ποιητική του συλλογή «Εγχειρίδιο καλλιεργητή» το 2006, «ο Χριστοδουλίδης επιλέγει τη στοιχειακή δύναμη του απραγματοποίητου για να τιτλοφορήσει τη συλλογή του».
Πρόκειται, είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, για «μια δύναμη που έγκειται ακριβώς στην ιδιότητα του απραγματοποίητου να μας αποκαλύπτει μια σειρά από τις πιθανές εκφορές των μικρών θανάτων που δοκιμάζει ο άνθρωπος στη συναλλαγή του με την καθημερινότητα».
Πρόσθεσε ότι «άλλωστε οι τρόποι τους οποίους μπορεί να μετέλθει το κοινωνικό και ιστορικό υποκείμενο προκειμένου να επιμεληθεί το χάσμα της πλήρωσης -ή την ήττα του- είναι ουκ ολίγοι και ακριβώς σε αυτό το χάσμα της πλήρωσης αναγνωρίζεται και η ποιητική οντολογία του Χριστοδουλίδη».
Ο ομιλητής είπε ότι «χαρακτηριστικό είναι πως στα ποιήματά του, το απραγματοποίητο μοιάζει να μην κινείται προς το χάσμα, αλλά εντός αυτού - ως να διερευνά την πληγή που κόβει η συγκεκριμένη στοιχειακή δύναμη τόσο στην ανθρώπινη διάνοια όσο και στο ίδιο το σώμα».
Και μέσα σ' αυτό το χάσμα, συνέχισε, «μεταλλάσσεται διαρκώς: άλλοτε ως αποκομμένος ποταμός από την πηγή του, πότε ως συντριβή στο αδιατάρακτο της πραγματικότητας, αλλού περνώντας τη γραμμή του ανεπίστρεπτου ή φέγγοντας «τον δικό του ήλιο κρυμμένο σε ασημάδευτη θάλασσα», για να σταχυολογήσω ενδεικτικά ορισμένους στίχους από το βιβλίο».
Κι όμως, είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, «παρά τον προφανή λυρισμό της, η ποίηση του Χριστοδουλίδη δεν αναπτύσσεται με όρους ατομικής ψυχολογίας μιας και βαθιά στο ποίημα εργάζεται μια μεταφυσική του αισθητού, η οποία μετουσιώνεται σε εικόνα».
«Θα πρότεινα πως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην ποιητική φωνή του Χριστοδουλίδη έγκειται ακριβώς σε αυτήν τη συνθήκη: στη διαδικασία που παράγει την εικόνα και όχι στην εικόνα αυτή καθαυτή παρά τη χρήση υπερρεαλιστικών και εξπρεσιονιστικώνρητορικών ελιγμών, στους οποίους οφείλεται εν πολλοίς και η έντονη εικονοποιίατου βιβλίου».
Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης, είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, «καταφέρνει αυτή την ένταση κινούμενος σε αντίθετη ροπή από τη συνήθη προσωποποίηση των αφηρημένων εννοιών - τακτική που υιοθετήθηκε στους νεότερους ποιητές της ευρύτερης νεοελληνικής γραμματείας ως επί το πλείστον από την αγγλο-σαξωνική λογοτεχνία, ενώ οι παλαιότεροι έκαναν το ίδιο ορμώμενοι κυρίως από τη γερμανόφωνη».
«Ετσι, ο Χριστοδουλίδης επικαλείται την ποιητική του δύναμη όχι στην προσωποποίηση, μα στην αντικειμενοποίηση των αφηρημένων εννοιών και με αυτό τον τρόπο πετυχαίνει να προσδώσει και πολιτική διάσταση σε μια σειρά ποιημάτων του».
Διευκρίνισε ότι «εννοώντας πολιτική, δεν εννοώ σε καμία περίπτωση στράτευση, μεγαλόπνοα ρητορικά σχήματα ή συνθηματολογία διότι άλλωστε δεν είμαι καθόλου βέβαιος αν οι παραπάνω τρόποι πλησίασαν ποτέ την πολιτική ιστορία της ανθρωπότητας στο αληθινό της σφαγείο: στους δεσμούς της, δηλαδή με την καθημερινότητα στην απεικόνιση της σχέσης που αναπτύσσει το ιστορικό υποκείμενο –ή τελικά αντικείμενο;- με την πολιτική διάσταση μες στην οποία αυτοπροσδιορίζεται και εν τέλει δρα».
Στο «Απραγματοποίητο» είπε ο κ. Παπαντωνόπουλος, «η πολιτική υπόσταση των ποιημάτων είναι κυρίως ζήτημα αντικειμένων, όπως αυτά εκφέρονται με μόνη διαμεσολάβηση τη λέξη και κατ' επέκταση όπως περιγράφουν το κοινωνικό και ιστορικό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται και στο οποίο ανήκουν αμετάκλητα».
Ο Μ. Παπαντωνόπουλος είπε ότι «σε αυτή την κρίση μου ίσως να ελλοχεύει και η μόνη αίσθηση απραγματοποίητου που μου άφησε η τέταρτη ποιητική συλλογή του Χριστοδουλίδη, να εστιάζει στην εξωτερική ομοιογένεια των ποιημάτων που δεν επιτρέπει να δούμε και μορφικά -με κάποιες πιο τολμηρές επιλογές- το ποίημα-αντικείμενο, με τις εκάστοτε παραλλαγές του».
Βέβαια, πρόσθεσε, «ο αντίλογος θα επέβαλλε την εισήγηση πως ο Χριστοδουλίδης ως δεινός τεχνίτης μπορεί να κατασκευάσει παρόμοια -οπτικά- αντικείμενα που διαφοροποιούνται ως προς τη διάθεσή τους αλλά και την επιδραστική λειτουργία τους στον αναγνώστη».
«Και σε μια συλλογή που, θεωρώ, ότι συνιστά την επιτομή του ποιητικού σχεδίου του Χριστοδουλίδη σε ό,τι αφορά το μέχρι στιγμής δοσμένο έργο του, πιθανώς ο αντίλογος όχι μόνο να είναι δικαιότερος, αλλά να έχει και δίκιο», είπε καταλήγοντας ο κ. Παπαντωνόπουλος.
Το «Απραγματοποίητο» είναι η τέταρτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη, ο οποίος σπούδασε δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας (Μaster of Arts in Journalism) και εργάζεται ως δημοσιογράφος.
Προηγήθηκαν η «Ένια» το 1996, από τις Εκδόσεις Ατέλεια (Κρατικό Βραβείο Ποίησης για Νέο Λογοτέχνη), το «Ονειροτριβείο», το 2001 (Κρατικό Βραβείο Ποίησης), από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης, και το «Εγχειρίδιο καλλιεργητή», το 2006, από τις Εκδόσεις Γκοβόστη.
Ποιήματα του μεταφράστηκαν στις πλείστες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου