ΛΥΜΝΕΣ:ΓΕΥΣΗ ΕΝΟΣ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ο Παναγιώτης Νικολαϊδης σημειώνει για τις "Λύμνες" του Γιώργου Χριστοδουλίδη



Όπως όλες οι εμπειρίες αρχετυπικής φύσεως, η εμπειρία του θανάτου, και δη του θανάτου του πατέρα, είναι κυρίως μια αμφίσημη και ταυτόχρονα επώδυνη εμπειρία, αφού συντίθεται από τη συγχώνευση δύο αντίρροπων δυνάμεων. Της απώλειας της αγαπημένης μορφής του πατέρα από τη μια, και της ζωής του ενήλικα παιδιού από την άλλη που, τραυματισμένη και αποκομμένη από την πατρική μορφή συνεχίζεται. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, πως η πρόσφατη (δέκατη στο σύνολο) ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη που τιτλοφορείται "Λύμνες" (Λευκωσία 2025), από τον ιδιόμορφο τίτλο φωτίζει αυτό το καθεστώς απώλειας που συμπυκνώνεται σύμφωνα με τον ποιητή σε τρεις πολύσημες λέξεις: λίμνη, μνήμη, λύπη.
Πιο συγκεκριμένα το πρώτο συνθετικό μέρος της συλλογής το οποίο εκφέρεται σε β’ πρόσωπο ως φανταστική αποστροφή στον τεθνεώτα πατέρα, αλλά μπορεί να εκληφθεί ταυτόχρονα ως εσωτερικός μονόλογος, δεν αποτυπώνει μόνο τα βαθύτερα βιώματα του ποιητή με τον πατέρα του (μνήμες της παιδικής ηλικίας, εστίαση στην προσωπικότητα και την καθοριστική μορφή πατέρα κ. ά.), αλλά ταυτόχρονα ανακινεί συλλογικότερα υπαρξιακά θέματα τα οποία καταδεικνύουν ότι η ποιητική γραφή χτίζεται εν προόδω μέσα στην οδύνη της απώλειας και στην πικρή συνειδητοποίηση ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποφύγει το τέλος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το τραγικό και καθοριστικό γεγονός της αναπάντεχης απώλειας-θανάτου της αγαπημένης μορφής του πατέρα, λειτουργεί ως σημείο αφετηρίας της γραφής, καθώς φαίνεται να καταλύει τους αμυντικούς μηχανισμούς με τους οποίους ο ποιητής έχει οργανώσει την ‘ασφαλή’ ενήλικη ζωή του με αποτέλεσμα να διαγράφεται πιο καθαρά η σκοτεινή πλευρά του αναπότρεπτου.
Το δεύτερο μέρος της συλλογής που τιτλοφορείται «Παραλύμνες», αποτελείται από ξεχωριστά ποιήματα που πραγματεύονται την κοινωνική εμπειρία της προσωπικής και συλλογικής ανθρώπινης απώλειας μέσα σε έναν κόσμο που οδηγείται ολοένα και πιο γρήγορα στην αυτοκαταστροφή. Η εξαιρετική, λοιπόν, αυτή συλλογή αποτελεί στο σύνολό της μια βαθυστόχαστη ποιητική μελέτη πάνω στην καθοριστική έννοια της απώλειας με στέρεους υπαρξιακούς άξονες αφενός την αγωνία του χρόνου και του θανάτου και αφετέρου μια καθολικότερη ποιητική και ουμανιστική ανθρώπινη στάση που αντιμάχεται την επικρατούσα κοινωνική αδικία, τον πόλεμο, την απληστία, τον ρατσισμό, τον φανατισμό, τον ιμπεριαλισμό, και την αλόγιστη οικολογική καταστροφή.
Ωστόσο, παρά τη διάχυτη στη συλλογή θλίψη, ο ποιητής αντιστέκεται στο αναπότρεπτο με όπλα τη δύναμη της ποίησης, της αγάπης, του έρωτα, της βιωμένης εμπειρίας και της μνήμης. Έτσι καταβυθίζεται διαρκώς σε μια εναγώνια προσπάθεια αυτογνωσίας και υπαρξιακής ελευθερίας. Παρά, λοιπόν το δυναστευτικό καθεστώς της απώλειας που καθορίζει τη γραφή, το υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα του βιβλίου αποπνέει στο τέλος αγάπη για τον άνθρωπο, την τέχνη και τη ζωή και αποκαλύπτει την αθέατη όψη της εσωτερικής και εξωτερικής πραγματικότητας. Γι’ αυτό η αισθητική εμπειρία της ανάγνωσης γεμίζει εν τέλει τον αναγνώστη με ένα αίσθημα βαθύ, αρχέγονο και ιερό δίνοντάς του τη γεύση ενός ξεχασμένου κόσμου. Κι αυτό είναι, βέβαια, αδιαμφισβήτητο αισθητικό κριτήριο της καλής ποίησης.

(Το βιβλίο διατίθεται μόνο από το Καφεαναγνωστήριο «Το Έρμα», Έκτωρος 43, Παλιά Λευκωσία)