Τετάρτη 12 Ιανουαρίου 2022

"ΩΡΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΑ 'ΝΑΙ ΝΑ ΣΕ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΟΤΑΝ ΕΣΥ ΘΑ ΕΙΣΑΙ ΔΥΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ "

Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης μιλά στον Ορίζοντα και στον Αντώνη Γεωργίου (9 Ιανουαρίου 2022) για την έκδοση 100 ποιημάτων μεταφρασμένων από τη Δέσποινα Πυρκεττή στα αγγλικά αλλά και για την ποίηση

Ερ. H έκδοση του τόμου Giórgos Christodoulides | Selected Poems (1996-2021) αποτελεί για σας ευκαιρία για μια ποιητική (και όχι μόνο) ανασκόπηση; 
 
Απ. Αποτελεί ένα σταθμό. Βιβλία μου έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες, είναι όμως η πρώτη φορά που μια τόσο διευρυμένη επιλογή ποιημάτων μου επιχειρεί τέτοια οδοιπορία σε ξένη γλώσσα. Eίμαι σε τακτικό διάλογο με την προγενέστερη ποίησή μου, όσο και με την ποίηση άλλων ομότεχνων που αγαπώ. Ταυτόχρ
ονα συνδιαλέγομαι με τον χρόνο, δοκιμάζοντας να αφουγκραστώ τις διαθέσεις του απέναντι στο έργο μου. Ξέρεις, αν όσα γράφουμε καταφέρουν να κερδίσουν την προσοχή του μελλοντικού αναγνώστη – που θα ανατρέξει στην εποχή μας και ενδεχομένως να συναντήσει ποιήματά μας, την ώρα που εγώ και οι άλλοι σύγχρονοί μου θα είμαστε ημερομηνίες γεννήσεως και θανάτου – τότε αυτό θα σημαίνει πως μπορέσαμε μέσα από τις πιο υπαρξιακές και μεταφυσικές συχνότητες να φτάσουμε στις όχθες που επέκεινα. Αυτό για μένα είναι η πραγματική ιστορία της ποίησης και έτσι διασώζεται το ποίημα, ο ποιητής και ο αναγνώστης. Είναι μια ιστορία που την βιώνω κι εγώ, ανακαλύπτοντας ποιήματα λυγμικά και συγκλονιστικά από ποιητές που άφησαν ανεξίτηλο ή και άγνωστο αποτύπωμα. Και όσο επαναλαμβάνεται αυτή η ωραία ιστορία, τόσο θα συνεχίσει να υπάρχει ενάντια σε όλους τους καιρούς η ποίηση.
 
Ερ. Πώς νιώθετε διαβάζοντας τα ποιήματά σας στα αγγλικά, σε μια ξένη αλλά ταυτόχρονα γνώριμη γλώσσα; Πόσο οικεία και πόσο ανοίκεια σάς είναι; 
 
Απ. Ένα τέτοιο εγχείρημα προϋποθέτει την αποδοχή μιας αλλοίωσης που δεν λογίζεται φθορά, αλλά κόστος μετάβασης, διόδια αν θέλεις. Η μεταφραστική δεινότητα της Δέσποινας διασφάλισε ότι η ποίησή μου θα διατηρούσε τους κώδικές της μέσα σ’ ένα νέο κέλυφος. Κάθε γλώσσα περιέχει ένα καταπίστευμα ποίησης που συσσωρεύτηκε μέσα από τους αιώνες. Η Δέσποινα ενεργοποίησε τα βασικά αντανακλαστικά της αγγλικής, τους πιο ανεκτικούς κανόνες υποδοχής, ώστε να δεχθεί τους στίχους μου. Όταν διαβάζω την αγγλική μετάφραση αισθάνομαι ότι, εντός της, η ποίησή μου ενδημεί και δεν εκδημεί. Βλέπω τα ποιήματά μου να αναπνέουν μέσα σε μια συνθήκη ευρυχωρίας, μουσικότητας και κομψής ρυθμικότητας. 
 
Ερ.Αναφέρεται στο δελτίο τύπου ότι συνοψίζετε το στίγμα της ποίησής σας «στην πεποίθηση ότι όλα τελειώνουν χωρίς τίποτα να παύει να υπάρχει». Αυτή η συνειδητοποίηση πώς θεωρείτε ότι καθορίζει την πορεία μας στον κόσμο; 
 
Απ. Για να διάγει η ανθρωπότητα την πρόσκαιρη – με όρους συμπαντικούς – αθανασία της, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να είναι θνητός. Έτσι, και ο κάθε ποιητής είναι βροτός για να διατηρείται η ποίηση αιώνια. Την ώρα που νομίζεις ότι κάτι τελειώνει, αυτό έχει μεταλαμπαδευτεί είτε σαν φλόγα, είτε σαν ενέργεια, είτε σαν ατίμητο πύκνωμα, ενσωματωμένο στο γονιδίωμα, στην επόμενη γενιά, στον επόμενο αιώνα. Αυτή η υπέροχη δυνατότητα, η οποία διασφάλισε μέχρι τώρα τη συνέχειά μας, ακόμη και στις πιο αντίξοες, απάνθρωπες συνθήκες, σήμερα διακυβεύεται επειδή ο άνθρωπος καταστρέφει σχεδόν μη αναστρέψιμα το σπίτι-πλανήτη του. Όμως, δεν πιστεύω στον αφανισμό, πιστεύω στην προοπτική διάσωσης. Η ινδιάνικη φυλή Χόπι έχει προφητεύσει πως όταν η γη νοσήσει βαριά, τότε θα βγει μπροστά μια φυλή ανθρώπων από όλα τα έθνη, θρησκείες και χρώματα του κόσμου, και θα τοποθετήσουν την πίστη τους σε πράξεις, όχι λόγια, για να κάνουν τη γη πράσινη ξανά, για να επαναφέρουν την ισορροπία στον πλανήτη. Θα συναχθούν για να ζήσουν ξανά σε αρμονία με την Μητέρα Γη, και θα μιλήσουν για την αγάπη σαν να είναι η θεραπεύτρια των παιδιών, και θα μάθουν να ζουν ξανά σαν αδερφοί και αδερφές της γης.

 
Ερ. Διαβάζουμε ακόμα ότι θεωρείτε πως «μόνο η αγάπη, στη βαθύτερή της έννοια, μπορεί να διασφαλίσει τη συνέχεια του κόσμου.» Παρατηρώντας γύρω μας το στέγνωμα της αγάπης (παράδειγμα η αντιμετώπιση των μεταναστών,) πόσο αισιόδοξος είσαστε για αυτή τη συνέχεια; 
 
Απ. Ο Τολστόι είχε ομολογήσει ότι καταλαβαίνει τον κόσμο αποκλειστικά μέσα από τη διαδικασία της αγάπης. Αν για κάποιο λόγο δεν μπορεί να αγαπήσει κάτι, δεν μπορεί ούτε να το κατανοήσει. Η αγάπη, η αγάπη για την ομορφιά της ζωής, στην πιο οικουμενική της έννοια, επιμελείται τη διαρκή εξύψωση του ανθρώπου και θεμελιώνει τις πιο αδιαπραγμάτευτες αρετές της ανθρώπινης ύπαρξης. Χωρίς την ικανότητα να αγαπήσει λυτρωτικά και σωτήρια, το ανθρώπινο είδος θα απομείνει ένα θηρίο που απλώς θέλει να επιβιώσει, και θα αφανιστεί. Οτιδήποτε αντίκειται στην αγάπη είναι ασύμβατο με την ανθρώπινη φύση, συνεπώς, υπονομευτικό της συνέχειάς της. Με ρωτάς για τους μετανάστες. Μήπως δεν είμαστε όλοι εν δυνάμει μετανάστες; Μετανάστες οριστικοί, στην ανθρωπογεωγραφία της ζωής και του θανάτου μας.
 
Ερ. Στην ποίηση φέρνετε στο προσκήνιο απλούς, καθημερινούς «μυστικούς» ανθρώπους, όπως τιτλοφορείται και μια συλλογή σας. Έτσι είναι; Τι σας συγκινεί σε αυτούς;
Απ. Είναι οι άνθρωποι του κοινωνικού αλλά και του υπαρξιακού περιθωρίου. Θέλω μέσα από την ποίησή μου να τους ανασύρω και να τους ονομάσω ξανά. Είναι τόσο μεταφυσικά αποσιωπημένοι, που μόνο μέσα σε στίχους μπορώ να τους διακρίνω καθαρά. Δεν το κάνω ακριβώς με αυτή την πρόθεση, άλλωστε η ποίηση δεν έχει στρατηγικούς σκοπούς, προκύπτει όμως, όπως προκύπτει η ανάγκη να ανοίξεις την πόρτα σου σε έναν τσακισμένο άνθρωπο, όχι επειδή είσαι εξ ορισμού πονόψυχος, αλλά επειδή εσύ πάνω απ’ όλα έχεις ανάγκη να σε αφυπνίσει η δυστυχία του.
 
Ερ. Ετοιμάζοντας αυτή τη συλλογή, οι δικές σας σημερινές αναγνώσεις των ποιημάτων σας παραμένουν ίδιες με τις όποιες αρχικές;
 
Απ. Όντας νεότερος, απογοητευόμουν λιγάκι επειδή διαπίστωνα ότι ίσως κάποια ποιήματα θα μπορούσαν να γραφτούν καλύτερα. Τώρα όταν συμβαίνει αυτό, καθησυχάζω τον εαυτό μου, λέγοντας του ότι «δεν μπορούσες τότε να ξέρεις, θα έπρεπε να ανησυχείς αν δεν το ήξερες σήμερα».
 
Ερ. Εικοσιπέντε χρόνια ποίηση, με ποιους στίχους να κλείσουμε αυτή τη συνέντευξη;
 
Απ. Παραθέτω μερικούς στίχους από δυο διαφορετικά ποιήματα:
«Είμαστε εκατό κομμάτια που κρατιούνται γερά μεταξύ τους
για να δείχνουν ένα».
«Περπατώ σε έναν πανάρχαιο δρόμο, ένα δρόμο θεοσκότεινο.
Ξαφνικά ένα τεράστιο φανάρι τον φωταγωγεί.
Και τότε βλέπω καθαρά το σκοτάδι».

Η Δ.ΠΥΡΚΕΤΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Γ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Σε συνέντευξη της στον Ορίζοντα και στον Αντώνη Γεωργίου (9 Ιανουαρίου 2022), η Δέσποινα Πυρκεττή μιλά για την μεταφραστική "περιπέτεια" της στην ποίηση του Γιώργου Χριστοδουλίδη 

Ερ. Πώς θα χαρακτήριζες το έργο της μετάφρασης των ποιημάτων του Γιώργου Χριστοδουλίδη; 
 
Απ. Είναι τεκμήριο μιας παράλληλης πορείας 25 χρόνων, κατά τη διάρκεια της οποίας έχουμε μάθει πολλά, ο καθένας για την τέχνη του, και αναθεωρήσαμε άλλα τόσα. Ως αφορμή για τη μετάφραση, θα επικαλεστώ μια φράση του Παλαμά, από τα προλεγόμενα τής Ξανατονισμένης Μουσικής: “Το διάβασμα λίγων στίχων μού έφερνε την όρεξη να τους κάμω δικούς μου”. 
 
Ερ.Ποιο ήταν το ζητούμενο σε αυτή τη μετάφραση;
Απ. Να καταθέσουμε ένα ικανό δείγμα της εργογραφίας του Γιώργου προκειμένου να αναδειχθούν οι συντεταγμένες της ποίησής του στους αγγλόφωνους αναγνώστες. Κατατάξαμε εκατό ποιήματα σε έξι ρευστές ενότητες ώστε να προβάλλεται διαχρονικά και διαθεματικά η ποιητική του. Για παράδειγμα, το εξωλογικό στοιχείο ευδοκιμεί στα “εσχατολογικά” πεζοποιήματα, αλλά διανθίζει και τα ερωτικά στιγμιότυπα, με πιο λυρικό τόνο, συχνά ελεγειακό.
 
Ερ. Ένα ποίημα τι κερδίζει και τι χάνει από μια μετάφραση; 
 
Απ. Η απώλεια είναι μέρος της ζωής και της τέχνης, δεν με αιφνιδιάζει. Αν η μορφοσυντακτική δομή της γλώσσας-πηγής δεν μου επιτρέπει να μεταφέρω αμφισημίες ή παρονομασίες in situ, τότε θα τις μεταθέσω σε άλλο, πρόσφορο σημείο. Εξάλλου, και η γραφή δεν είναι αφεαυτής μετατόπιση; Όταν ο προφορικός λόγος γίνεται γραπτός ενδογλωσσικά, μορφοποιείται μεν, αλλά χάνει το ηχόχρωμά του. Ανάλογη συναλλαγή προκύπτει και στη μετάφραση, μέσα από τη διαγλωσσική επανεγγραφή.
Ερ. Ποια είναι για σας τα «όρια» ενός μεταφραστή; 
 
Απ. Δεν ξέρω. Το ίδιο ερώτημα θα μπορούσε να τεθεί σε μια θεατρική σκηνοθέτιδα. To 2003, o Lee Breuer σκηνοθέτησε το “Κουκλόσπιτο”, δουλεύοντας με γυναίκες κανονικού ύψους και με νάνους στους ανδρικούς ρόλους, σε ένα σμικρυμένο σκηνικό. Ο Τόρβαλντ είχε ύψος 1.15 μ. και υπήρχαν σκηνές στις οποίες η Νόρα τον σήκωνε στα χέρια της, αλλά συνέχιζε να της φέρεται με τη συγκαταβατική υπεροψία του πατερναλιστή. Ο σκηνοθέτης δεν άλλαξε ούτε λέξη από το κείμενο του Ίψεν, αλλά η παράσταση ήταν ριζοσπαστική. Αν ξεπέρασε τα όρια; Κατά τη γνώμη μου, τα διεύρυνε ερμηνευτικά.
 
Ερ. Αυτό που λέτε σχετίζεται με την άποψη που διατυπώνεται στο Δελτίο Τύπου, ότι “η μεταφραστική πράξη υλοποιείται ως δυναμικός εμπλουτισμός του πρωτοτύπου»; 
 
Απ. Ακριβώς. Στο ποίημα “Μέσα από τα γαλάζια τατουάζ”, ο Γιώργος γράφει: «ελάτε να δείτε, κάποτε ήθελα μόνο να ήμουν/ και τώρα έχω ακριβώς αυτό που δεν είχα φανταστεί/ ότι θα ήθελα./ Όμως κάποτε δεν ξέρω τι ακριβώς θέλω». Στο τέλος αυτής της στροφής, στα αγγλικά, προσθέτω σε παρένθεση μια φράση από το τραγούδι της Οφηλίας (they say the owl was a baker’s daughter), που συνεχίζει ως εξής: Lord, we know what we are, but know not what we may be. Οι γυναίκες με τα ξεθωριασμένα τατουάζ, η Οφηλία που τρελαίνεται από έρωτα και “η κόρη του ψωμά η κουκουβάγια” από τη “Διαδρομή” του Σαχτούρη βαδίζουν πάνω στην ίδια διακεκομμένη καμπύλη. Δεν βλέπω γιατί να μην ψηλαφηθεί αυτή η συνύφανση στο μετάφρασμα. Το ίδιο ισχύει για το ποίημα “Μεγάλη Πέμπτη”, που εκτυλίσσεται “στην όχθη της λίμνης/μετά από έναν μεγάλο πόλεμο”, και μεταφράστηκε Holy Thirst Day αντί Holy Thursday. 
 
Ερ. Η μετάφραση φαίνεται πως δεν έχει τη σημασία που της αξίζει στην Κύπρο; Τι πρέπει άραγε να γίνει;
 
Απ. Να είναι πιο προσεκτικοί οι δημιουργοί. Χωρίς να υπερτιμώ την αξία του λόγου –τα πιο καθηλωτικά καλλιτεχνήματα είναι σιωπηρά– αν αποφασίσεις να κινηθείς δημιουργικά ανάμεσα σε δύο γλώσσες, δεν αρκεί η γλωσσική επάρκεια. Υπάρχουν σε κάθε κείμενο αισθητές διακυμάνσεις, που οφείλεις να αναδιατάξεις μέσα στο περιβάλλον της γλώσσας-στόχου. Διαφορετικά, ο λόγος αποψιλώνεται·κάποτε, μάλιστα, παραποιείται φαιδρά.
 
Ερ. Θα είναι σίγουρα αρκετοί αλλά μπορείτε να μας ξεχωρίσετε κάποιους στίχους που κρατάτε από την ποίηση του Γιώργου;
 
Απ. Το αλληγορικό «Ο Τάφος» (2004) χτίζεται με λέξεις στα αντίθετα άκρα στάσης-κίνησης, σιγής-ουρλιαχτού, που καθοδόν λειτουργούν συνωνυμικά.
The person you killed has slithered inside you,
curled up, scared like a stray nightingale
on the awning of your back porch.
He chooses a fenced view
and holds his peace.
You are afraid of his lingering silence,
his mute jeremiad
piercing through your cells like a howling.



 

Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2021

"ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΜΟΥ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ ΟΤΙ ΟΛΑ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΧΩΡΙΣ ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΠΑΥΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ"

 

Συνέντευξη στον Φιλελεύθερο με την ευκαιρία της κυκλοφορίας της έκδοσης από την Αρμίδα,100 μεταφρασμένων στα αγγλικά ποιημάτων μου που διατίθεται στην Κύπρο από τα βιβλιοπωλεία Public, Σολωνειο , Πάργα και ηλετρονικα από την Αρμιδα. Επίσης στη Βρετανία από επιλεγμένα βιβλιοπωλεία.


-Κυκλοφόρησε η πρώτη αγγλική έκδοση 10


0 επιλεγμένων ποιημάτων από την 25χρονη ποιητική πορεία σας. Τι σημαίνει αυτό για σας;
 
Είναι μια στιγμή που σε κάνει να αναστρέφεις το βλέμμα στο δρόμο που διανύθηκε. Διερωτάσαι τι έκανες μέχρι τώρα και αν αυτό αφορά τον αγγλόφωνο αναγνώστη. Είναι μια πόρτα που άνοιξε χάρη στη μεταφράστρια των ποιημάτων, Δέσποινα Πυρκεττή, και τον εκδότη της Αρμίδας, Χάρη Ιωαννίδη, τους οποίους ευχαριστώ. Η Δέσποινα εφαρμόζει μιαν ιδιαίτερη μεταφραστική πρακτική, αφουγκράζεται φωνές, που στο πρωτότυπο μπορεί να μην ήταν παρά ψίθυροι, και τις ενσωματώνει μέσα στις ιδιαίτερες περιστάσεις της γλώσσας υποδοχής. Η μετάφραση μεταφέρει τους στίχους μου στις όχθες της αγγλικής, όπως τα πλοία τούς Κύπριους μετανάστες στην Αγγλία τη δεκαετία του ‘50. Εύχομαι όσοι αγγλόφωνοι αναγνώστες προσεγγίσουν το βιβλίο μου, να ανακαλύψουν ότι εδώ, πάνω σε αυτό το ωραίο νησί, γράφεται ποίηση που δεν την ήξεραν και τώρα θέλουν να την μάθουν. 
 
Το γεγονός ότι είσαστε δημοσιογράφος πόσο έχει επηρεάσει το ποιητικό σας έργο;
 
Οτιδήποτε είμαι ή γίνομαι τροφοδοτεί και την ποίησή μου. Οτιδήποτε δεν έχω γίνει και θα μετρούσε αν γινόμουν, το ίδιο. Η δημοσιογραφία μού έμαθε τη σπουδαιότητα του εφήμερου στη ζωή των ανθρώπων ώστε, είτε να το αποφεύγω στην ποίηση, είτε να το μεταποιώ, επιχειρώντας να αποκαλύψω τις διαχρονικές του όψεις. Με αυτόν το τρόπο, όλα τελειώνουν χωρίς τίποτα να παύει να υπάρχει.
 
-Ποιες είναι οι πιο σημαντικές επιρροές που έχετε ως ποιητής; 
 
Ένα ποίημα ολοκληρώνεται σε χρόνο πολύ λιγότερο από τον χρόνο που χρειάζεται μέχρι να διαβαστεί από τον αναγνώστη. Ο αναγνωστικός χρόνος μετριέται με χρόνια και δεκαετίες. Η μεγάλη λογοτεχνία και η αίσθηση μιας προαιώνιας υπαρξιακής οφειλής σε αυτούς που εξέλειψαν και σε εκείνους που θα προσέλθουν, με διαμόρφωσαν ως ποιητή, αλλά κυρίως, ως άνθρωπο. Από ένα σημείο και μετά, συνειδητοποίησα ότι με συγκλονίζουν και ποιήματα που ήταν θαμμένα στις αμμοθίνες του χρόνου, για τα οποία οι συγγραφείς τους προσδοκούσαν πως κάποτε θα φυσήξει, θα αναδευτεί η άμμος και θα διαβαστούν. 
 
-Πόσο δύσκολο είναι το «κυνήγι» των λέξεων για να γραφτεί ένα ποίημα;
 
Οι λέξεις αποτελούν το μεταφορικό μέσο της ποίησης. Οι πιο εξεζητημένες λέξεις μέσα σε ένα ποίημα δεν σημαίνουν πολλά. Αν ο ποιητής έχει να δώσει, τότε είναι που οι λέξεις φωτίζονται, αναδιατάσσονται, και του αποκαλύπτουν το δρόμο προς το ποίημα. Οι ίδιες λέξεις, σε διαφορετική διάταξη, μπορεί να σημαίνουν κάτι άλλο, εξού και η αξία του ρυθμού, της ανάσας του ποιήματος, στο επέκεινα της γλωσσικής του υπόστασης. 
 
-Γράφοντας ποίηση ανακαλύπτετε ένα μέρος του εαυτού σας;
 
Σε μια εποχή που η αξία της ανθρώπινης ζωής κυμαίνεται όπως οι συναλλαγματικές τιμές στα διεθνή χρηματιστήρια, γράφω ποίηση με την αναπνοή του ετοιμοθάνατου, αυτού που του επιτρέπεται να ρίχνει στα πράγματα μια τελευταία ματιά.
 
-Σε τι περιβάλλον σας αρέσει να γράφετε; 
 
Οι κοσμικές ταχύτητες είναι πια ασύλληπτες. Δεν έχω την πολυτέλεια της προτίμησης. Γράφω οπουδήποτε, με την αγωνία κάποιου που θέλει να ρουφήξει λίγο φως από το σκοτάδι.

Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2021

GIORGOS CHRISTODOULIDES | SELECTED POEMS (1996-2021) - ΑΓΓΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ

One hundred poems drawn from eight books of poetry spanning 25 years make up the volume Giórgos Christodoulides | Selected Poems (1996-2021), now out by Armida Publications.

According to a press release issued by Armida Publications, the edition, which marks one of the most expansive collections of Greek verses in English translation to date, renders the Cypriot poet’s vivid etchings of people and things within the framework of contemporary poetry. The book includes fifteen as yet anecdotal poems and an Introduction by the translator, Despina Pirketti, casting a new light on the poet’s oeuvre.

 
Twice presented with state poetry awards and an avid reader of Greek and international poetry, Christodoulides has already seen his work published in single volumes in Bulgarian, French, German and Serbian, whereas his poems have been featured in Greek and international compilations such as the recent Grand Tour anthology of contemporary European verse, curated by Jan Wagner & Federico Italiano (2019).

The poet himself sums up the core of his poetry in the notion that everything ends without ever ceasing to exist and that only love, in its deepest meaning, can ensure the continuity of the world. On this first release of his work in English, Christodoulides remarks that “English is a waterproof language that can sail to the farthest edges and can dock into several ports. I hope that with every mooring, my work will be exposed to a whole host of unexpected readings”.

Discussing Armida’s new venture into translated poetry, publisher Haris Ioannides explains that the initiative to introduce Christodoulides to the English-speaking reading public was not only prompted by the poet’s positive critical reception in Cyprus and Greece (seven of his eight collections are published in Athens) but also by the many resonances it holds for poetry enthusiasts across the world: “His poems are built in layers that transcend locality, which makes their adaptation into English all the more pertinent”, Ioannides says.

Giórgos Christodoulides | Selected Poems (1996-2021), is also of interest to literary translators as it proposes a rearrangement of the original poems based on topic rather than chronology: structured across six themes that recur throughout Christodoulides’ body of work, the book moves from succinct stories of misaligned laymen to Cypriot snapshots tweaked out of place, and from there to a mesmerizing fusion of people and landscapes. Understanding her task as responding to a literary work in a way that dynamically expands it, translato

r Despina Pirketti conjures up “the rough core of embers that fan into flame each time the original crosses over to a new system of vocal symbols, alight with enriching, amplifying or simply other potentialities”. In Christodoulides’ work, she says, figures are limned by dim light to expose a blurring of borders between humans, trees and animals —which, in itself, sets in motion a practice of translational fluidity beyond fixed boundaries.

The back cover features praise of Christodoulides’ poetry by international peers Desmond Egan, Denis Montebello, Corinne Desarzens, George Tardios and James Mackay, who is also copy editor of the selected poems’ English version.
 
The book is globally available for online purchase directly from the publisher as well as in bookstores across the UK and Ireland via Central Books, London. (https://www.armidabooks.com/book/giorgos_christodoulides__selected_poems/)
https://www.centralbooks.com/giorgos-christodoulides-selected-poems-1996-2021.html
 


Giórgos Christodoulides was born in Moscow in 1968, and raised in Larnaka, Cyprus. To date he has published eight collections of poetry, two of which were awarded the Cyprus State Poetry Prize. In 2011, more than 150 poems spanning fifteen years of Christodoulides’ work were translated into Bulgarian (Plamik: Sofia). In 2016, Affected Areas-Raw Tales was translated into French under the title Zones sinistrées (Paris: Le miel des anges) and, in 2018, into Serbian as Izranjavane zone (Belgrade: Treći Trg). In 2018, he coedited, with fellow Cypriot poet Panagiotis Nicolaides, the Anthology of Cypriot Poetry 1960-2018 (Athens: Kyma). His work has been featured in international anthologies, literary journals and at poetry festivals across the world. Giórgos Christodoulides | Selected Poems (1996-2021) by Armida Publications launches the first fully fledged presence of his work in English translation.
 
Despina Pirketti holds a BA in Translation Studies from the Ionian University, Greece, an MA in English Literature & Comparative Cultural Studies from the University of Cyprus, and an MA in Theatre Studies from the Open University of Cyprus. She is the author of a novel (publ. in Athens, 1999) and two plays, staged in Larnaka, Cyprus: Sommerfugl (2014) and Anaesthesia (2016). Sommerfugl was also staged in London in June 2018. She works as a literary translator between Greek, English and French.

Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 2021

GiORGOS CHRISTODOULIDES SELECTED POEMS 1996-2021 (COMING SOON)

SAMPLE:

 

Forest in the courtyard 
 
He insists on the same plants, always.
He waters them, fertilizes, caresses,
never prunes them.
It would be like cutting off their arms, he confesses.
“We’ll grow into a forest,” they tease him, and he laughs.
“Oh, I have a fairy tale to put you inside.
You will never grow old,” he tells them.

Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2021

ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ - Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ (ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΕΙΕΣ)

 
 
 

Η απώλεια του Μίκη μας υπενθυμίζει ότι υπάρχουν πράγματα που τελειώνουν χωρίς να παύουν να υπάρχουν. 

Ότι ο θάνατος κερδίζει, χάνοντας, διότι η οριστικότητα της αφαίρεσης που επιβάλλει, με έναν τρόπο μαγικό, αντισταθμίζεται από τη διάχυση του θανατωμένου ΣΤΟ ΠΑΝΤΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. Έτσι αποτυγχάνει να αποστερήσει την ουσία της ύπαρξης

η οποία στην περίπτωση του Μίκη, μεταφράζεται εκτυφλωτικά, στο έργο

 

Ο θάνατος χάνει διότι ο θανατωμένος αναμετρήθηκε εν ζωή μαζί του χιλιάδες φορές και κάθε φορά τον κατατρόπωνε

 

Μεγάλωσα ακούγοντας Μίκη σε κασέτες και από το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου του πατέρα 

Την δεκαετία του 80 τον έζησα από κοντά όταν ήρθε στη Λαρνακα για μια συναυλία με τον Χατζηδάκη και ο Μάνος νευριασμένος τη διέκοψε επειδή μια παρέα, η δική μου, μεταξύ των λιγοστών θεατών που είχαν προσέλθει στο στάδιο ΓΣΖ-ναι λιγοστοί είμασταν όσο κι αν αυτό μοιάζει αδιανόητο-σιγοτραγουδούσαμε την ώρα που ο Μάνος διεύθυνε την ορχήστρα και αυτό δεν άρεσε στον Μάνο. 

Τότε ανέβηκε στο σανίδι ο Μίκης, μας ζήτησε συγνώμη χωρίς βεβαίως να πει τίποτα κακό για τον Μάνο, και συνέχισε μόνος του τη συναυλία. Μόνος του μαζί με 300 θεατές που τον αποθέωναν...

 

Και τώρα ταπεινά ετυμηγορώ μαζί με εκατομμύρια άλλους Συνέλληνες, ζωντανούς και νεκρούς, μνημονευόμενους ή σκεπασμένους με στρώμα λήθης, που εγείρονται αναστάστιμοι για μια στιγμή από τους τάφους για να φωνάξουν: 

 

Ο Μίκης ήταν πλάτανος και οι πλάτανοι δεν πέφτουν, οι ρίζες τους βαθαίνουν στο χώμα με κάθε τράνταγμα

 

Η μουσική του Μίκη ανέλκυε στην επιφάνεια την κρυμμένη στα βάθη της ύπαρξης ομορφιά του ανθρώπινου είδους

 

Ο Μίκης, δηλαδή η ίδια η ζωή στην υπέρτατη, πανανθρώπινα απαστράπτουσα και οικουμενική της διάσταση, ο Μίκης, αυτή η σπάνια συμπύκνωση κοψιάς και αθάνατου αρχαιοελληνικού πνεύματος σε έναν εαυτό, ο Μίκης αυτός ο ασυνθηκολόγητος επαναστάτης του πνεύματος και της πράξης, θα συναντηθεί και θα συναντιέται με τις επόμενες γενιές στα βάθη της πιο ασύλληπτης αιωνιότητας

 

 

Πέμπτη 26 Αυγούστου 2021

ΣΕ ΣΤΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΕΦΙΚΤΟΥ ΠΕΦΤΟΥΝ ΟΙ ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΕΣ ΠΟΥ ΚΟΥΡΕΥΤΗΚΑΝ

Παρουσίαση ποιητικών συλλογών των Λεωνίδα Γαλάζη και Αγγέλας Καϊμακλιώτη, Στρώσεις του Ανέφικτου, Φαρφουλάς, και Οι Πικροδάφνες θέλουν Κούρεμα,  Βακχικόν, αντιστοίχως.

Πολυχώρος Πολιτισμού Ροές, 25 Αυγούστου 2021, βραδάκι.

Για τα ωραία αυτά βιβλία μίλησαν:

Δρ Κυριάκος Ιωάννου, Νεοελληνιστής, Σ.Ε.Π. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο


Έλενα Ματσάγγου, Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας

Και οι δυο συλλογές ανήκουν στο χρόνο έκδοσης του 2020, παρουσιάστηκαν τώρα, μετά τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων

Μικρό δείγμα:


Ψ (π-σ)


Ο δόκτωρ Ψ
με στηθοσκόπιο
εντόπισε δονήσεις
στα αρχαία μάρμαρα
της Σαλαμίνας
Έριξε νόμισμα
σε κάθετο άξονα
συντεταγμένων πόνων
και αποφάνθηκε
"Συστήνεται ανάπαυσις
σε πέτρινα εδώλια
καθώς το σχήμα
και η διάταξη τους
είναι ιδανικά
για το φιλτράρισμα
θορύβων πάσας
ιστορικής οδύνης"
Ύστερα άναψε
λευκό Winston
σε φόντο πέτρινο
και αναχώρησε
"Πικροδάφνες..." 
-----

"Πόσες αμυχές δεν κρύβει η ποίηση
πόσες εκδορές πόσες πτώσεις
σε χαράδρες οδύνης
πόσα πουλιά στις φωλιές τους να τρέμουν τις λέξεις
πόσων πιστών απεγνωσμένες πορείες.

Κι αν όλα σβήσουν και χαθούν
η ποίηση θα μείνει
για να πυρώνει τις καρδιές
στου λόγου το καμίνι
για να χτυπά με δύναμη
στη στάχτη τα φτερά της
να πολεμά με τη σιωπή
τους λόγους της απάτης.

 

"Στρώσεις..."

Δευτέρα 21 Ιουνίου 2021

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΕΞ ΙΔΙΩΝ

Το Γραφείον Ποιήσεως και το Culture Book παρουσιάζουν το πρώτο e-book για την σύγχρονη ελληνική ποίηση με τίτλο «Ανθολογία σύγχρονης ελληνικής ποίησης εξ ιδίων», που ανθολόγησαν ο Αντώνης Δ. Σκιαθάς και ο Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος.

Η «Ανθολογία σύγχρονης ελληνικής ποίησης εξ ιδίων» αφορά ποιητές και ποιήτριες που γράφουν στην ελληνική γλώσσα και οποίοι/ες επέλεξαν ανέκδοτα ποιήματά τους από την ποιητική τους παραγωγή και παρουσιάζονται σ΄αυτήν την ανθολογία.

Καταγράφονται 183 ποιητές και ποιήτριες απ΄ όλες τις «ηλικιακές γενιές» που δημιουργούν σήμερα.

 

 

https://www.culturebook.gr//images/anthologia.jpg

Κυριακή 6 Ιουνίου 2021

"ΔΕΝ ΣΑΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΩ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ, ΣΥΝΤΟΜΑ ΘΑ ΕΙΜΑΙ ΜΑΖΙ ΣΑΣ"


Σε μια συγκλονιστική συνέντευξη στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων και στον Γιώργο Χριστοδουλίδη, ο εκ των κορυφαίων μας ποιητών Κώστας Βασιλείου αρνείται να αποχαιρετήσει τους φίλους και ομότεχνους, Μιχάλη Πασιαρδή, Ντίνα Παγιάση Κατσούρη και Ρήνα Κατσελήπου "έφυγαν" πρόσφατα ο ένας μετά τον άλλο.

Ακολουθεί η συνέντευξη:

 Tρεις σημαντικοί Κύπριοι λογοτέχνες «έφυγαν» ο ένας μετά τον άλλο το 2021: Μιχάλης Πασιαρδής, Ντίνα Παγιάση Κατσούρη και Ρήνα Κατσελή λες και επέλεξαν τον δρόμο τον οριστικό να το πάρουν μέσα στην Άνοιξη, επειδή η ακμή και η αναγέννηση που αναπέμπει το έργο τους συνάδει με τα συνώνυμα της ελπιδοφόρας εποχής.

Ο εκ των κορυφαίων μας ποιητών Κώστας Βασιλείου 82 ετών σήμερα, με ποιητικό έργο στα όρια του μυθικού, «έζησε» και τους τρεις μέσα από κυματισμούς και παλλόμενες στροφές του χρόνου. Το ΚΥΠΕ μίλησε μαζί του και του ζήτησε να πει λίγα λόγια για τον Πασιαρδή, την Κατσούρη και την Κατσελή.

Ευθύς, αδείλιαστος και παθιασμένος ο λόγος του, ειδικά τώρα, που αναφέρεται σε ακριβούς ομότεχνους δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικός, παρά μόνο βαθύτατα συγκλονιστικός. Και το κατευόδιο του, εξίσου.

« Είχα την τύχη να συμπορευτώ και με τους τρεις για αρκετά χρόνια και με διακατέχει πολλή συγκίνηση τώρα που μιλώ γι’ αυτούς. Δεν ήταν απλώς λογοτέχνες και κυρίως δεν ήταν λογοτέχνες του καναπέ, της καρέκλας. Ήταν χρονογράφοι του τόπου τους, άνθρωποι, πατριώτες, ταυτισμένοι με τον λαό, όπως παλαιότερα οι Λεόντιος Μαχαιράς, ο Βασίλης Μιχαηλίδης, ο Νεόφυτος ο Έγκλειστος. Έγραφαν ποίηση ζωής με το υψηλότερο νόημα που μπορεί να έχει αυτή η τέχνη γιατί κατάφεραν να υποτάξουν το εγώ τους μέσα στην τέχνη τους και κατακτώντας τη γλώσσα του τόπου τους, κατέγραψαν όλες τις σεισμικές δονήσεις που τον ταρακούνησαν», μας λέει.

«Δεν αισθάνομαι ότι τους αποχαιρετώ, ότι τους αποχωρίζομαι. Το έργο τους θα είναι πάντα και παντού. Σας χαιρετώ φίλοι μου και είμαι βέβαιος ότι σύντομα θα ξαναβρεθούμε».

Του ζητήσαμε να μας διηγηθεί κάποιο περιστατικό από τη φιλία και το συγχρωτισμό μαζί τους, κάτι που έμεινε βαθιά ριζωμένο στη μνήμη του.
 
«Ο χορός του Μιχάλη Πασιαρδή»
 
Μάς μιλά για τον Πασιαρδή, «τον Μιχάλη» όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι και κοντινοί του.
«Ο Μιχάλης ήταν μάστορας του λόγου όπως το υποβάλλει και η ετυμολογία του επιθέτου του. Το Πασιαρδής προέρχεται από το κυπριακό «πετζιερτίζω», αυτός που τα καταφέρνει, ο επιδέξιος, ο μάστορας. Τον θυμάμαι μια νύχτα πριν πολλά χρόνια, ευθυτενή και ωραίο, έναν πραγματικό λεβέντη, να χορεύει κρατώντας στο ένα χέρι ένα ποτήρι κονιάκ και στο άλλο το τσιγάρο. Έτσι τον θυμάμαι και έτσι θέλω να τον θυμάμαι. Ο Μιχάλης πορεύτηκε μόνος στη ζωή με πολλούς όμως ανθρώπους να τον αγαπούν, μόνος στάθηκε και απέναντι στο θάνατο μέσα στις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας. Τι θάνατος για έναν ποιητή!»
 
«Η Ρήνα Κατσελή ήταν αρχόντισσα»
 
Με τη Ρήνα Κατσελλή ο Κώστας Βασιλείου πέρασε στιγμές που έμοιαζαν ατέλειωτες.
« Η Ρήνα ήταν μια γνήσια Κερυνειώτισσα, μια ρήγαινα, το λέει και το όνομα της. Μαζί φτιάχναμε ό,τι φανταστείς. Εξαίσια λικέρ, γλυκά του κουταλιού, τα πιο αυθεντικά κυπριώτικα προϊόντα. Ο κήπος του σπιτιού της στη Μακεδονίτισσα ήταν διαμορφωμένος κερυνειώτικα: Μικρές πέτρες-βράχοι, κυκλάμινα, ροδιές, μεσπιλιές, χαρουπιές. Από τότε που έφυγε πρόσφυγας από την Κερύνεια, όπου ήταν εγκλωβισμένη για ενάμιση χρόνο στο οικογενειακό της ξενοδοχείο, το περίφημο Ντόουμ, έχτισε τη ζωή της στο κερυνειώτικο πρότυπο».
 
«Η Ντίνα υπερίπταται μέσα στο όνειρο της»
 
Η Ντίνα Παγιάση Κατσούρη αποτελεί για τον Κώστα Βασιλείου ένα ξεχωριστό κεφάλαιο.

Θυμάται: «Η Ντίνα ήταν ένα διαμάντι, Ντίνα σημαίνει αδαμαντίνα. Την είχα επισκεφτεί πριν τρία χρόνια. Βγαίνοντας να με αποχαιρετήσει πάνω στο αναπηρικό της καροτσάκι, βλέπω ένα βοηθό της να ανεβαίνει μια σκάλα για να βγει στην ταράτσα του σπιτιού της να διορθώσει κάτι. Της λέω: Πάτα το κουπί της αναπηρικής σου να υπερυψωθείς στην ταράτσα, η θέα από εκεί πρέπει να είναι θαυμάσια. Μου απαντά: Θα γράψω ένα ποίημα γι αυτό που θα λέει ότι όντως πάτησα το κουμπί, ανέβηκα, απόλαυσα τη θέα και μετά ξύπνησα από ένα όνειρο».

Ο κορυφαίος μας ποιητής αποκαλύπτει ότι και οι τρεις λογοτέχνες μας είχαν σχεδόν έτοιμα βιβλία υπό έκδοση, τα οποία θα κυκλοφορήσουν σύντομα. «Είναι μαζί μας τώρα περισσότερο από ποτέ και το έργο τους θα μείνει κτήμα του λαού εσαεί. Θα μας χαιρετίσουν ξανά μέσα από αυτά τα βιβλία τους που θα εκδοθούν».

Καταλήγει με μια υπόμνηση: Ο Ηράκλειτος έλεγε ότι ο δρόμος της ζωής και του θανάτου είναι ένας και αυτός. «Γιορτάζω λοιπόν τον θάνατο τους και τους λέω: Δεν αισθάνομαι ότι σας αποχαιρετώ φίλοι μου, ότι σας αποχωρίζομαι. Το έργο σας θα είναι πάντα και παντού. Σας χαιρετώ φίλοι μου και είμαι βέβαιος ότι σύντομα θα ξαναβρεθούμε»
 
Σ.Σ. Η επισυναπτόμενη φωτογραφία στο κείμενο αποτελεί ένα χειρόγραφο ανέκδοτο ποίημα του Κώστα Βασιλείου για τους Μιχάλη Πασιαρδή, Ντίνα Παγιάση Κατσούρη και Ρήνα Κατσελή.



Τετάρτη 28 Απριλίου 2021

ΕΚΤΟΠΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

Μια απολαυστική διείσδυση της Δέσποινας Πυρκεττή στο Θαμμένο Παιδί (1978)
του Sam Shepard και στην παράσταση που ανέβηκε στη Λευκωσία στο χώρο
SPACE

Μια παλιά κουβέρτα, σε έναν παλιό καναπέ απέναντι από μια παλιά τηλεόραση, σκεπάζει έναν παλιό άνθρωπο. Η πρώτη εικόνα του έργου του Sam Shepard, Θαμμένο Παιδί (1978), ορίζει γεωμετρικά τη θέση των σημείων του σπιτιού στο οποίο ζουν για δεκαετίες ο Dodge με τη Halie· δίνει, δηλαδή, τις συντεταγμένες του τόπου τους και, κατ’ επέκταση, του ευρύτερου κοινωνικού τους περιβάλλοντος. Κατά τη διάρκεια του έργου, στο ίδιο ταμπλώ διασταυρώνονται κινητά στοιχεία – άνθρωποι, λαχανικά, ήχοι, φώτα – που ενεργοποιούν τα ακίνητα στοιχεία και ανάγουν τον τόπο σε χώρο, κατά τη διάκριση που προτείνει ο Michel de Certeau ανάμεσα σε lieu/place και espace/space (L'invention du quotidien, 1980). Η παράσταση, σε σκηνοθεσία Αθηνάς Κάσιου, φιλοξενείται στον χώρο SPACE.

Για να αναδείξει τη διαφορά χώρου και τόπου, ο de Certeau παρομοιάζει τον χώρο με την ομιλία, δηλαδή την πρακτική χρήση των θεωρητικών συμβάσεων που διέπουν τη γλώσσα, τη χειροπιαστή εφαρμογή τους. Όπως η ομιλία ενεργοποιεί τη δυναμική του
γλωσσικού συστήματος, έτσι και ο χώρος επιτελεί τις συντεταγμένες του τόπου. Αυτή η επιτελεστική διαδικασία δεν αποκόπτεται ποτέ από τη χρονική της διάσταση. Οι κάτοικοι του χώρου (άνθρωποι και πράγματα) είναι ταυτόχρονα φορείς χρονικότητας: αποτελούν ίχνη της απόστασης που διανύθηκε μέσα σε ένα χρονικό διάστημα. Εγγράφονται όλοι σε ένα πλέγμα χρονοκίνησης, αλλά κάποιοι από αυτούς – ο Dodge, ας πούμε – έχουν πλέον καθηλωθεί σε μια στατική ύπαρξη και η κινητικότητά τους είναι εξαρτώμενη. Ο Dodge δεν βγαίνει από το σπίτι, γι’ αυτό και αναγκαστικά αποτείνεται σε άλλους για να εξυπηρετηθεί. Η ανάγκη του, λ.χ. για ουίσκι, είναι επιτακτική και υποκρούει εξ αρχής τις αλληλεξαρτήσεις των χαρακτήρων με βάση την ευκινησία του καθενός. Παρόλ’ αυτά, η συντεταγμένη εικόνα του σπιτιού διαταράσσεται μόνο όταν στο σπίτι «εισβάλλει» μια ξένη, που πολύ γρήγορα θα προκαλέσει αταξία, θα αναγάγει δηλαδή τον τόπο σε χώρο – και μάλιστα σε χώρο πολιτικό, όπου η καταγωγή, η ιδιότητα και το φύλο της προκαλούν επιμέρους τριβές.

Πριν τη νεαρή Shelley, στο σπίτι του Dodge και της Halie «εισέβαλε» ο μεγαλύτερος γιος τους, ο σαραντάρης Tilden, που επέστρεψε πρόσφατα στο πατρικό σπίτι μετά από εικοσαετή απουσία. Στην πρώτη του εμφάνιση επί σκηνής, ο Tilden κρατά στον κόρφο του καλαμπόκια με τα φύλλα τους. Το πρόσωπό του και τα ρούχα του είναι βρεγμένα, τα παπούτσια του λασπωμένα. Δεν φέρνει απλώς το «έξω» στον εσωτερικό χώρο, αλλά έχει σκάψει, σε χώμα άγονο για χρόνια, για να δρέψει τους καρπούς της μάνας γης. Ο τίτλος Θαμμέν,ο Παιδί διευρύνει τη χειρονομία του Tilden μέσα από τις μυθολογικές προεκτάσεις του αγροτικού κύκλου, προσδίδοντας σε αυτή την αναπάντεχη ευφορία την αμφισημία του εξωλογικού. Ανάλογη αμφισημία χαρακτηρίζει προσφυώς την ερμηνεία του Αλέξανδρου Παρίση. Ο Tilden του Παρίση κινείται βαριά, μιλά αργά και χαμηλόφωνα, δεν επιτρέπει στον εαυτό του κανένα εκφραστικό αποτύπωμα. Η συναισθηματική του νωχέλεια έρχεται σε αντίθεση με το μεγάλο δέμας του, και αυτή είναι μια από τις πολλές παραδοξότητες που τόσο επιδέξια εκθέτει το Θαμμένο Παιδί. Ο τίτλος είναι αποκαλυπτικός, όμως το μυστικό που κρύβει αυτή η οικογένεια δεν έχει να κάνει με το θάψιμο ενός παιδιού στην αυλή του σπιτιού τους, αλλά με την πατρότητα του παιδιού. Η Halie αναπολεί την εποχή που ο Tilden ήταν νέος και όμορφος, ο Dodge σχολιάζει τη σχέση του Tilden με το βρέφος, όμως η παλιά ηθική παρεκτροπή, το πρώτο ατόπημα, παραμένει άφατο.

Ενώ στο ισόγειο δεσπόζει η μορφή του Dodge, ο πάνω όροφος είναι ο τόπος της Halie. Από εκεί κατοπτεύει τα τεκταινόμενα, εκεί έχει δημιουργήσει έναν βωμό με αδιαπραγμάτευτες φωτογραφίες του παρελθόντος, και από εκεί αρχίζει να δίνει στρατηγικές οδηγίες: να μη βγει έξω ο Tilden, και να διορθωθεί η ακαταστασία που προκλήθηκε με τα καλαμπόκια του. Στο σκηνικό της Λυδίας Μανδρίδου, ο χώρος της Halie δεν αναπαρίσταται· επιτελείται νοητικά μέσα από τη φωνή της, την ικανότητά της να αναπολεί άλλες πολιτείες, αλλά κυρίως μέσα από την επιμονή της να διατηρηθεί η (τόσο παραπλανητική!) πολεοδομική συμφωνία: να συντηρηθούν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο πάνω και το κάτω, το μέσα και το έξω. Ο φωτισμός που σχεδίασε η Καρολίνα Σπύρου εκθέτει ανάγλυφα τη ρευστότητα αυτών των διαχωριστικών γραμμών, αναδεικνύει την σύγχυση των ιδιοτελών ευπρεπειών. Η Halie της Λένιας Σορόκου φεύγει από το σπίτι μαυροφορεμένη και επιστρέφει με τα κίτρινα, παρέα με έναν εύχαρι ιερέα (Θανάσης Γεωργίου). Στην παρουσία του ιερέα, η Halie νεανίζει – νομίζω πιο συγκρατημένα απ’ όσο υπαινίσσεται το έργο – ώσπου βρίσκει μπροστά της μιαν ωραία ξένη να τρώει ζωμό. Η ερωτική ένταση και η ρήξη που προκαλεί η παρουσία της Shelley στον χώρο αναπαρίσταται λίγο αργότερα, όταν η νεαρή, αντιμέτωπη με εγκλήσεις ένθεν κακείθεν, σπάει με οργή το φλιτζάνι της. Η ρήξη οδηγεί σε διάρρηξη και προοικονομεί τη μετατόπιση της ιδιοκτησίας του σπιτιού.

Ως αμιγώς μεταμοντέρνα ηρωίδα, η Shelley αμφισβητεί τα όρια και αντιστέκεται στην αναγνωσιμότητα των περιστάσεων· είναι παρείσακτη και παράταιρη. Έρχεται από το Λος Άντζελες στο Ιλλινόι φορώντας ένα ευτελές φουστάνι και μια γούνα, συνοδεύοντας τον Vince, εγγονό του Dodge και της Halie, στο ταξίδι του προς το Νέο Μεξικό. Όταν ο Vince αποχωρεί από το σπίτι για ένα θέλημα του παππού του, η Shelley υφίσταται λεκτική και σωματική βία: ο Bradley, θείος του Vince, χώνει τα δάχτυλά του στο στόμα της σε μια προσομοίωση βιασμού. Λίγο μετά, σε ένα από τα πιο υποβλητικά στιγμιότυπα του έργου, αυτή η απροετοίμαστη ηρωίδα μετουσιώνει τον φόβο της σε φροϋδικό unheimlich, σε εκείνην, δηλαδή, την παράδοξη, μύχια αίσθηση που μας προξενεί το προ πολλού γνώριμο· το ανοίκειο μεν, αλλά και εκείνο που ανασύρεται στην επιφάνεια, ενώ όφειλε να παραμείνει θαμμένο. Η Shelley έχει την αίσθηση ότι το σπίτι είναι δικό της· λέει στον Dodge: «Δεν ξέρω γιατί. Έχει κάτι αυτό το σπίτι. Κάτι γνώριμο. Σαν να ξέρω τα κατατόπια του». Η Shelley έχει ξεφλουδίσει τα καρότα του Tilden, έχει φάει τον ζωμό που έφτιαξε για τον Dodge και έχει περιεργαστεί το «άβατο» της Halie. Ο κόσμος της – όπως και τα ρούχα της – ήταν εξ αρχής ανομοιογενής, κι αυτή ακριβώς η ανομοιογένεια τής επέτρεψε να επινοήσει διάφορες τακτικές για να προτάξει απέναντι στις ομογενοποιητικές στρατηγικές των αντιπάλων της. Η Shelley είναι, κατά τη γνώμη μου, μια από τις πιο εμβληματικές γυναικείες μορφές της μεταμοντέρνας δραματουργίας και ευτυχεί, στην παράσταση του Open Arts Theatre, να ενσαρκώνεται, με υποκριτική ευκινησία αιλουροειδούς, από την Αντωνία Χαραλάμπους.

Στον αντίποδα της Shelley, ο Dodge δεν θα βγει ποτέ από το σπίτι. Όπως και ο σακάτης Bradley του Βαλεντίνου Κόκκινου, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να καθηλωθεί σε ερπετόμορφη κίνηση (όταν, δηλαδή, απομακρύνουν από κοντά του το ψεύτικό του πόδι), έτσι και ο Dodge διατηρεί μια παθολογική σχέση με τον χώρο, σαν να πάσχει με ιατρικούς όρους από εκτοπία, η οποία επιτείνεται από την κινητική ασυδοσία της γυναίκας του. Είναι ξεκάθαρο ότι η παράσταση περιστρέφεται, με εύρυθμες αυξομειώσεις, γύρω από την επιβλητική σκηνική παρουσία του Σπύρου Σταυρινίδη. Η τόσο γνώριμη φωνή του ηθοποιού γίνεται χρονοκινητικό εργαλείο που αντισταθμίζει ευεργετικά τη σωματική νωθρότητα του ρόλου. Κάποτε ως αρθρωμένος λόγος και άλλοτε ως υπόκωφος βήχας, σπηλαιώδες μουγκρητό ή σαρκαστικό επιφώνημα, η φωνή του Σταυρινίδη απογειώνει το παραστασιακό ηχοτοπίο του Ανδρέα Τραχωνίτη, γίνεται το όχημα με το οποίο ομολογείται το έγκλημα και το σπίτι κληροδοτείται από τον παππού στον εγγονό, παρακάμπτοντας τους ζώντες γιους.

Για να μπορέσει να αναλάβει τα ηνία του οίκου, ο αεικίνητος Vince του Γιάννη Καραούλη έπρεπε να υπερβεί τη βίαιη απόρριψη – το γεγονός ότι δεν τον αναγνωρίζει κανείς μέχρι το τέλος της Γ’ Πράξης – και να απομακρυνθεί από τους οικείους του. Μόνο εν κινήσει, οδηγώντας προς την αντίθετη κατεύθυνση, συνειδητοποιεί ότι το ανήκειν δεν είναι μια πεπερασμένη πράξη αλλά μια διαρκής διεργασία αναδιαπραγμάτευσης του χώρου, του χρόνου και των προεκτάσεών τους. Ο Vince είναι πράγματι το μοναδικό εξ αίματος μέλος αυτής της οικογένειας, που αντιλαμβάνεται την πολυπλοκότητα της ταυτότητάς του, γι’ αυτό και σχεδιάζει να μεταθέσει το σπίτι σε μελλοντικό χρόνο, να το αναπαλαιώσει. Ο  Vince δεν είναι παρών τη στιγμή της αποκάλυψης του εγκλήματος. Δεν υποψιάζεται καν ότι ο παππούς του διέπραξε φόνο, πόσο μάλλον ότι το παιδί που σκότωσε ήταν απότοκο αιμομιξίας, και αυτή η αθωότητά του ενέχει μια λυτρωτική, αναγεννητική προοπτική.

Η γλώσσα του έργου, σε μετάφραση ομάδας, συμβαδίζει με τη μετανεωτεριστική (κυρίως) πρόσληψη του κειμένου ως ρευστού προϊόντος, που επανεγγράφεται σε μια άλλη γλώσσα χωρίς την κενή φιλοδοξία της αμετάβλητης συγγραφικής πρόθεσης. Τα ονόματα στο ελληνικό κείμενο είναι αγγλικά, οι τόποι αμερικάνικοι, ο ύμνος των Αμερικανών πεζοναυτών μένει αμετάφραστος. Εντούτοις (ή μάλλον γι’ αυτό τον λόγο) το μετάφρασμα διατηρεί την αποδομητική δυναμική της γραφής του Shepard: υπαινίσσεται συσχετισμούς, υποτονθορύζει θρήνους, και αποφεύγει τις επεξηγήσεις – ας πούμε, στα περί θρησκείας σχόλια. Ωστόσο, έχω την εντύπωση ότι το τελευταίο λογοπαίγνιο του πρωτοτύπου, όταν η Halie απευθύνεται στον (νεκρό) Dodge, μιλώντας για τον ήλιο και ανακαλώντας τον γιο (sun/son), θα μπορούσε να διασωθεί. Είναι τόσο αριστοτεχνικά δομημένη η χωρική διάσταση του έργου, που η ομοηχία των λέξεων γη/γιοι θα μπορούσε αισίως να αναδείξει πώς ο τόπος ανάγεται σε χώρο μέσα από τη δράση των ενοίκων του· πώς, δηλαδή, οι γιοι γίνονται ένα με τη γη, όπως το νεκρό βρέφος και όπως ο τρίτος γιος του Dodge και της Halie, εξαρθρώνοντας την πολιτικώς ορθή έννοια της «φυσικής διαδοχής». 

Κυριακή 11 Απριλίου 2021

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - Μ.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Γ.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ

Οι φοιτητές του µαθήµατος ΒΝΕ390 και η διδάσκουσα Μαίρη Ρούσσου σας προσκαλούν να παρακολουθήσετε τη διαδικτυακή διάλεξη την Δευτέρα 12 Απριλίου, ώρα 13:30 που θα πραγµατοποιηθεί µέσω της πλατφόρµας zoom, µε οµιλητές τους διακεκριµένους ποιητές και δηµοσιογράφους:
 

ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ 

ΚΑΙ 

ΓΙΩΡΓΟ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ
 



Με την ιδιότητα του Ποιητή και του Δηµοσιογράφου
 
 
Με εγγραφή στο σύνδεσµο:
 
 
https://ucy.zoom.us/meeting/register/tJwud-CsrjsqG9OpC8--WiCvbqBEIubt1L3s

Τρίτη 23 Μαρτίου 2021

WORLD POETRY DAY, POESIA 21 - FOUR POEMS BY YIORGOS CHRISTODOULIDES

On March 21, 2021 I had the honor to be invited and participate in the WORLD POETRY DAY, POESIA 21 organized by the Poetry Circle and the Moscow International Poetry Biennale.

A world poetry event with 368 poets from 94 countries and 70 languages (including many endangered dialects) met online. Twenty consecutive hours of live poetry readings!
 
The following are my four poems in Greek and English, which I recited at the time given to me as well as the link to the video of the event on YouTube: 


Στις 21 Μαρτίου 2021 είχα την τιμή να προσκληθώ και να συμμετάσχω στο WORLD POETRY  DAY, POESIA 21 που διοργάνωσαν ο Κύκλος Ποιητών και η Διεθνής Μπιενάλε Ποίησης της Μόσχας. 

Ένα παγκόσμιο ποιητικό γεγονός  με 368 ποιητές από 94 χώρες και 70 γλώσσες (μεταξύ αυτών και πολλές διάλεκτοι υπό εξαφάνιση)  συναντήθηκαν διαδικτυακά σε μια εκδήλωση με παράλληλες, επί 20 συνεχείς ώρες, ζωντανές ποιητικές αναγνώσεις!

 Ακολουθούν τα τέσσερα ποιήματα μου στα ελληνικά και αγγλικά, τα οποία απήγγειλα στο χρόνο που μου αποδόθηκ καθώς και το link με το βίντεο της εκδήλωσης στο YouTube:

 

https://www.youtube.com/watch?v=Vx5A35HkPTE&list=LL&index=1&t=25800s

 

Violin-cases


 

Instruments are but our need

to hear something else than our stupid voices.

 

Yet through the sounds of the violin

you come to grasp the meaning of silence

and death.

 

Violists should’ve been dwarfs;

When they died, we’d bury them in their violin-cases.

 

Oι θήκες των βιολιών

Tα όργανα είναι η ανάγκη μας
να ακούσουμε κάτι άλλο,
εκτός από την ηλίθια φωνή μας.
Όμως μέσα απ’ τους ήχους του βιολιού
καταλαβαίνεις τη σημασία της σιωπής
και του θανάτου.
Oι βιολιστές θα έπρεπε να’ ταν νάνοι·
όταν πεθαίνουν να τους θάβουν
μέσα στις θήκες των βιολιών τους.

 

The case of the word sempre in lake Tampo

 

A cedar tree is crying on the shores of the frozen lake Tampo

looking forlornly at the lake and crying

its branches dripping sobs

ripples emerge on the surface of the lake

the lake gives them back as volatile panting wails

all the more to upset the cedar tree

the lake weeps, ice screeches.

A cedar tree is crying on the shores of the frozen lake Tampo

because it used to be a man who lost his gender, his name

because the lake was the woman he loved

but the time had come for people to transform

forfeiting their gender first

to become trees, to become lakes

the most hardened would become mountaintops

those with the most suffocating melodies

would melt within the oceans

and the thickest skinned would become piles and mine walls

and no one would ever meet anyone again

and no one would ever be able to hurt anyone

nor would they be able during periods of great affliction

to console each other

on the loss of the gender, the leak of the form

just like now

the cedar tree crying

the lake yearning

both helpless to come closer

what with the adamant word sempre

between them.



Η περίπτωση της λέξης πάντα στη λίμνη Τάμπο

 

Ένα κέδρο κλαίει στις όχθες της παγωμένης λίμνης Τάμπο

κοιτάζει απελπισμένα τη λίμνη και κλαίει

από τα κλαδιά του στάζουν αναφιλητά

ανατριχιάσματα σχηματίζονται στην επιφάνεια της λίμνης

η λίμνη τα επιστρέφει ως ευμετάβλητους ανασασμούς λυγμών

το κέδρο περισσότερο αναστατώνεται

η λίμνη βουρκώνει

οι πάγοι τρίζουν.

Ένα κέδρο κλαίει στις όχθες της λίμνης Τάμπο

επειδή κάποτε ήταν άνδρας που έχασε το φύλο του, το όνομά του

επειδή η λίμνη ήταν η γυναίκα που αγάπησε

αλλά είχε έρθει η ώρα oι άνθρωποι να μετατραπούν

αφού πρώτα απωλέσουν το φύλο τους

να γίνουν δέντρα, να γίνουν λίμνες

οι πιο σκληροί να γίνουν βουνοκορφές

αυτοί με τις πιο αποπνικτικές μελωδίες

να λιώσουν μέσα στους ωκεανούς

κι οι πιο χοντρόπετσοι υποστήλια και τοιχώματα ορυχείων

και κανείς πια δεν θα συναντά κανένα

αλλά και κανείς δεν θα μπορεί να βλάψει κανένα

ούτε θα μπορούν σε περιόδους μεγάλης οδύνης

να παρηγορούν ο ένας τον άλλο

για την απώλεια του φύλου, για τη διαρροή της μορφής

όπως τώρα

το κέδρο που κλαίει

η λίμνη που θέλει

ανήμποροι να πλησιαστούν

με την αμετακίνητη λέξη πάντα

ανάμεσά τους.



The agelasts

  

To chat with my dentist

between

rinsing my mouth

of the remains of beams, buttress walls

and the injectable anaesthetics she sticks into my gums

is always interesting;

I asked her how the have-nots fix their teeth

when the cost of a standard dental repair

equals their monthly salary

or more;

they don’t

she said, disarmingly frank;

by the thousands, folks are walking about without teeth

entire flocks are walking about without teeth

men, women and their children

when they grow up and inherit their poverty

they chew without teeth

smile closely or avoid it

even though at times they are not sad –

to hide the absence of teeth;

the most fortunate

those who have lost their back teeth

are in a more favourable position

 

they smile more

 

they can even laugh their heart out

 

and so there still occur smiles, even bouts of laughter

 

within the hordes of the toothless.

 

No one has died from a lack of teeth

 

but many died

 

because they couldn’t smile

 

and this is a fundamental question.


 

Οι αγέλαστοι 

 

Η κουβέντα με την οδοντίατρο μου

στην ανάπαυλα

όταν ξεπλένω το στόμα

από τα κατάλοιπα των δοκών, των τοίχων αντιστήριξης

και των ενέσιμων αναισθητικών που μπήγει στα ούλη μου

είναι πάντα ενδιαφέρουσα

τη ρώτησα πως οι από κάτω φτιάχνουν τα δόντια τους

όταν το κόστος μιας στοιχειώδους οδοντιατρικής επιδιόρθωσης

 ισοδυναμεί με το μηναίο μισθό τους και περισσότερο

δεν τα φτιάχνουν

μου είπε με αφοπλιστική ειλικρίνεια

χιλιάδες άνθρωποι κυκλοφορούν χωρίς δόντια

πληθυσμοί κυκλοφορούν χωρίς δόντια

άνδρες, γυναίκες και τα παιδιά τους

όταν μεγαλώνουν κληρονομώντας τη φτώχια τους

μασάνε χωρίς δόντια

χαμογελούν κλειστά ή το αποφεύγουν

ενώ κάποτε δεν είναι λυπημένοι

για να κρύβουν την απουσία των δοντιών

οι πιο τυχεροί

αυτοί που έχουν χάσει πίσω δόντια

γομφίους ή τραπεζίτες

είναι πιο γελαστοί

μπορούν μάλιστα και ξεκαρδίζονται

βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση

έτσι υπάρχουν ακόμα χαμόγελα ακόμη γέλια

μέσα στη στρατιά των ξεδοντιασμένων

κανείς δεν πεθαίνει από έλλειψη δοντιών

πεθαίνουν όμως πολλοί

που για τον ένα ή τον άλλο λόγο

δεν μπορούν να χαμογελάσουν

και αυτό είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα

 

 

 

Inactive Human Material

(Bigger with an – n) 


                          for George Floyd

I'm tired of walking
tired of driving
explaining
talking or not talking
observing;
I instructed the Bedouins
to sow my seeds in Sub-Saharan Africa
and I sprouted bigger;
I asked the Aboriginals
to plant me in the tundras of Australia
and I sprang up eager;
I pleaded with little Muna Zayed from Yemen
to thrust me deep into the fine-grained soil
of her camp
and I grew meagre
yielding meagre fruit.

I want to go to a place forlorn
like the place behind the ear
a place forsaken
by both humans and dispersion
like the cavernous mouth of a hungry man;
I'm looking for a highland to bring back to me each morning
the hereditary blindness of my race
a small expanse of land where nothing will know me
and I shall have no memory of who I am
neither alive nor dead
only still
inactive
indifferent
impervious to tears and rain
watertight and impenetrable
I want to be
the passer by homes-on-wheels in Paris la ville lumière
pretending to see a normal dwelling
the curious man crossing through the tents
of freezing people under the massive bridges of New York
the man in a hurry
to do important things
the onlooker of the white cop
the cop spawned of the Ku Klux Klan
stomping on a black man's throat to death
I want to be like you
Maria, Helen, Persephone, Myrto, Artemis
who walked right by me
carrying the load of my memories
who grazed against me as you went on
the other day on St Justinian street
containing me
your marrow filled to the brim with me
acting as though you didn't remember me.

 

Αδρανές ανθρώπινο υλικό
του Τζορτζ Φλόιντ



Κουράστηκα να περπατώ
κουράστηκα να οδηγώ
να εξηγώ
να μιλώ ή να μην μιλώ
να παρατηρώ
έδωσα εντολή στους βεδουίνους
να με σπείρουν στην υποσαχάρια Αφρική
και βλάστησα στεγνός
ζήτησα από τους Αβορίγινες
να με φυτέψουν στις τούνδρες της Αυστραλίας
και ξεμύτησα μακρινός
παρακάλεσα τη μικρή Μούνα Ζαγιέτ από την Υεμένη
να με χώσει βαθιά στα λεπτόκοκκα χώματα
του καταυλισμού της
και ευδοκίμησα φτωχός
κι έβγαλα καρπούς φτωχούς.

Θέλω να πάω σ ένα μέρος ερημικό
όπως το πίσω τμήμα του αφτιού
ένα μέρος ξεχασμένο
από ανθρώπους και εξάπλωση
όπως το στόμα-σπήλαιο του νηστικού
ψάχνω ένα ισιοτόπι να μου επιστρέφει κάθε πρωί
την κληρονομική τυφλότητα του γένους μου
μια μικρή έκταση γης όπου τίποτα δεν θα με ξέρει
όπου δεν θα θυμούμαι ποιος είμαι
ούτε ζωντανός ούτε νεκρός
απλώς ακούνητος
αδρανής
αδιάφορος
αδιάβροχος σε δάκρυα και σε βροχές
στεγανός και αδιαπέραστος
θέλω να είμαι
ο πεζοπόρος από τα αυτοκίνητα-σπίτια του φεγγοβόλου Παρισιού
που προσποιείται ότι βλέπει κάτι φυσιολογικό
ο περίεργος που περνά μέσα από τις προσωρινές στρατοπεδεύσεις
ξεπαγιασμένων κάτω από μεγάλα γεφύρια της Νέας Υόρκης
αυτός που είναι βιαστικός
επειδή έχει να κάνει πράγματα σημαντικά

o θεατής του μπάτσου του λευκού
του μπάτσου-σπέρμα της Κου Κλουξ Κλαν
που ποδοπατάει μέχρι θανάτου έναν μαύρο στο λαιμό
θέλω να γίνω σαν εσένα
Μαρία, Ελένη, Περσεφόνη, Μυρτώ, Άρτεμης
που διήλθες από δίπλα μου
φορτωμένη με όλες τις αναμνήσεις μου
που σχεδόν με άγγιξες περνώντας από δίπλα μου
τις προάλλες στην οδό Αγίου Ιουστινιανού
φορτωμένη με εμένα
γεμάτη με εμένα στα μεδούλια σου
κάνοντας πως δεν με θυμάσαι.

 


Translated by Despina Pirketti