Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2019

Ο ΔΡ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΑΛΑΖΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ "ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ"

Ποίηση κοινωνικά και πολιτικά ευαίσθητη, με έντονα στοιχεία υπαρξιακού προβληματισμού



Στην έβδομη ποιητική συλλογή του Γιώργου Χριστοδουλίδη, υπό τον τίτλο Μυστικοί άνθρωποι (2019), που εκδόθηκε πρόσφατα, εντοπίζονται τα κύρια γνωρίσματα της ποίησής του, τα οποία επισημάνθηκαν από την κριτική για την ποιητική του διαδρομή από το 1996 (έτος έκδοσης της πρώτης ποιητικής συλλογής του μέχρι σήμερα). Τα 49 ποιήματα που συγκροτούν το νέο ποιητικό βιβλίο του Χριστοδουλίδη είναι γραμμένα στο οικείο πλέον για τους αναγνώστες του έργου του προσωπικό ύφος, χωρίς ωστόσο με αυτό να εξυπακούεται ότι ο ποιητής παρέμεινε στις σταθερές των προηγούμενων βιβλίων του. Αντίθετα, φαίνεται να ενοφθαλμίζει την ποίησή του με περισσότερο εμφανή νεοϋπερρεαλιστικά στοιχεία, που στα προηγούμενα βιβλία του ήταν περιορισμένα, χωρίς να εγκαταλείπει τη ρεαλιστική αποτύπωση περιστατικών της καθημερ
ινής ζωής με κοινωνική ευαισθησία.
Η ποίηση του Χριστοδουλίδη και σε αυτό το βιβλίο είναι πρωτίστως αφηγηματική, με ψήγματα λυρικών στοιχείων, τα οποία εισάγονται στην ποιητική αφήγηση είτε μέσω του εξωλογικού στοιχείου και της τεχνικής της ανατροπής είτε με την ευδιάκριτη φιλοσοφική διάθεση. Η διάθεση αυτή συνδέεται με τον δεσπόζοντα υπαρξιακό τόνο και την προβληματική γύρω από τη ζωή και το νόημά της, καθώς και γύρω από τον θάνατο, αλλά και τα μεταφυσικά ζητήματα. Επιπλέον, η ποιητική γραφή στο νέο αυτό βιβλίο είναι συχνά αυτοαναφορική, καθώς σε αυτήν αποτυπώνεται ο εναγώνιος συχνά προβληματισμός του ποιητή για την τέχνη του και τα όριά της, για το δίπολο ποίηση - πράξη, καθώς και για τι σχέση του ποιητή με τους ομοτέχνους του. Τα γνωρίσματα αυτά συμπληρώνονται από τον συνεχή και επίμονο διακειμενικό διάλογο και τις συχνές διαθεματικές νύξεις ή αναφορές που εμπλουτίζουν την ποιητική θεώρηση των πραγμάτων και την προστατεύουν από μια στενά τοπική ή τοπικιστική οπτική.
Ο τίτλος της νέας συλλογής του Γ. Χριστοδουλίδη, Μυστικοί άνθρωποι, πηγάζει, όπως αναφέρει ο ίδιος, «από την αίσθηση ότι μέσα από τα πλείστα ποιήματα της συλλογής αναδύεται ένα είδος ανθρώπων τόσο συνθλιμμένων κοινωνικά, ψυχολογικά και υπαρξιακά που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μυστικοί, διότι συνήθως στην πραγματικότητα περνούν απαρατήρητοι τόσοι αυτοί όσο και τα ακυρωμένα τους όνειρα».[1] Οι κοινωνικές, υπαρξιακές και ποιητολογικές συνδηλώσεις του τίτλου μπορούν να γίνουν καλύτερα κατανοητές με την ανάγνωση του ομότιτλου ποιήματος, στο οποίο ο ενδοκειμενικός ποιητής διακατέχεται από έντονα αισθήματα ενοχής για το γεγονός ότι η ποίηση γράφεται τη στιγμή που στον κόσμο υπάρχει δυστυχία και πόνος. Η παιδική εργασία, η μετανάστευση και οι δύσκολες συνθήκες εργασίας των μεταναστών, οι πόλεμοι και το προσφυγικό πρόβλημα συνεχίζονται, την ώρα που το συλλογικό ποιητικό υποκείμενο (ο ποιητής και οι ομότεχνοί του) απολαμβάνει την πολυτέλεια της εκ του ασφαλούς δημιουργίας. Ως ποίηση, λοιπόν, σε αυτό το ποίημα, δεν εκλαμβάνεται η γραφή των στίχων, αλλά η ίδια η ζωή των «μυστικών ανθρώπων», των ανθρώπων που αγωνίζονται για την επιβίωσή τους σε πολύ δύσκολες συνθήκες: «Όλοι αυτοί ίσως δεν διάβασαν ποτέ ποιήματα [...] / ωστόσο είναι αυτοί που έχουνε γράψει / τα ποιήματά μας / την ηρεμία μας πίσω από τους τέσσερις τοίχους [...] έχουνε θρέψει την υπερμεγέθη φιλοδοξία μας / όσο δεν μπόρεσαν να θρέψουν τα όνειρα / και τα στομάχια τους» (σ. 76). Προφανώς, στο ποίημα αυτό απηχούνται στοιχεία του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, και ενδεχομένως και άλλων ρευμάτων, γύρω από τη σχέση ποίησης και πράξης, αλλά και για το γενικότερο ζήτημα της σχέσης του ποιητή με την κοινωνία και της θέσης του σε αυτήν.
Η κοινωνιοκεντρική οπτική εντοπίζεται και σε άλλα ποιήματα της συλλογής, στα οποία σχολιάζονται με ευαισθησία όψεις της καθημερινής βιοπάλης. Λόγου χάρη, στο ποίημα «Δυο κορίτσια στο πρατήριο βενζίνης» αποδίδεται με την τεχνική της υπερβολής και με ευδιάκριτα νεοϋπερρεαλιστικά στοιχεία, η απεγνωσμένη προσπάθεια των νέων εργαζόμενων γυναικών να «διώξουν τη μυρωδιά της βενζίνης / και των λιπαντικών», κάθε βράδυ, που καταλήγει σε αποφλοίωση του δέρματός τους: «[...] βγάζουν στην πώληση τα δερματικά τους υπόλοιπα / παράφρονες δερματέμποροι καιροφυλακτούν / είναι μια καλά υπολογισμένη εμπορική πράξη, / μια ανταλλαγή / για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν άλλο δέρμα / πιο φτηνό και καθαρό / ο βυρσοδέψης των ανθρώπινων αισθημάτων / το εφαρμόζει με χαμηλή αμοιβή» (σσ. 40-41). Στο ποίημα «Πέντε γαρύφαλλα» σχολιάζεται με ένταση και με οργή η παιδική εργασία, ως απότοκος εγγενών αδυναμιών του κράτους για την εξάλειψή της. Η κατά τα άλλα ρεαλιστική ποιητική αφήγηση ολοκληρώνεται με τη συνήθη στην ποιητική γραφή του Χριστοδουλίδη μεταφορική / εξωλογική κατακλείδα: «Σήκωσε στάχτες εκείνη τη νύχτα / κι ύστερα τα σπλάχνα της πόλης / πετάχτηκαν έξω» (σ. 67).
Μολονότι στην ποίηση του Χριστοδουλίδη δεσπόζει η ποιητική αφήγηση, ως εκδίπλωση των επιμέρους συμβάντων ενός περιστατικού, δεν είναι όλα τα ποιήματα της νέας συλλογής του αφηγηματικά στον ίδιο βαθμό και κατά τον ίδιο τρόπο. Σε αντίθεση με τα ποιήματα που σχολιάσαμε πιο πάνω, το ποίημα «Θρύμματα» δομείται με βάση ένα και μόνο συμβάν, την πτώση ενός φλιτζανιού στο πάτωμα και τον θρυμματισμό του. Ό,τι ακολουθεί είναι η αποτύπωση των φιλοσοφικών προεκτάσεων του συμβάντος, που λειτουργεί ως αφόρμηση του υπαρξιακού στοχασμού γύρω από το ζήτημα της ακεραιότητας και της ενότητας: «[...] αυτό που λέμε ακέραιο / είναι αυτό που αντιστέκεται να μην σπάσει / αυτό που δεν αφήνεται να πέσει / και να γίνει εκατό κομμάτια / αλλά επιμένει να συγκρατεί / ό,τι το αποτελεί [...]» (σ. 86). Εξάλλου, στο ποίημα «Το φανάρι» αποδίδεται συνοπτικά η βάσανος της ποιητικής γραφής, με την τεχνική της θαμιστικής αφήγησης (σ. 55), ενώ στο ερωτικό ποίημα «Ταχυπαλμία» (σ. 34) συνδέονται αντιστικτικά οι φοβίες του ποιητικού υποκειμένου με την παρουσία της ερωτικής μορφής που συμβάλλει στην άρση των υπαρξιακών ανησυχιών.
Ο επίμονος υπαρξιακός στοχασμός, που δεσπόζει στη νέα ποιητική συλλογή του Γ. Χριστοδουλίδη, συνδυάζεται συχνά με την τοποθέτηση της ποιητικής αφήγησης σε μεταφυσικό χωροχρονικό πλαίσιο, όπως είναι οι λίμνες, το δάσος, το ποτάμι, η κόλαση. Σε άλλες περιπτώσεις, ο οικείος χρονότοπος ανοικειώνεται κατά την ανάπτυξη του ποιήματος, ως τόπος πραγμάτωσης ενός εξωλογικού και μεταφυσικού συμβάντος. Στο ποίημα «Η περίπτωση της λέξης πάντα στη λίμνη Τάμπο», ένα κέδρο (αρσενικό που έχασε το φύλο του) και η φανταστική λίμνη Τάμπο (η αγαπημένη γυναίκα) είναι οι πόλοι της ποιητικής και ταυτόχρονα μυθικής αφήγησης, μέσω της οποίας παρουσιάζεται η μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο, από τον έρωτα στην παγερή ακινησία και από εκεί στην αιωνιότητα, μετά από μια σειρά μεταστοιχειώσεων και μεταμορφώσεων (σσ. 7-8). Σε θηλυκή αγαπημένη μορφή παραπέμπει η λίμνη και στο ποίημα «Μεγάλη Πέμπτη», που λειτουργεί λυτρωτικά και παρηγορητικά για το ποιητικό υποκείμενο, μετά από έναν μεγάλο πόλεμο (σ. 13). Στο ποίημα «Η λίμνη» το ομώνυμο θεματικό μοτίβο λειτουργεί αφαιρετικά. Μετά από ανομβρία δύο αιώνων, το ποιητικό υποκείμενο περπατά «εκεί όπου κάποτε ήταν η λίμνη / όπως περπατά κανείς / εκεί όπου κάποτε ήταν η αγάπη», με αισθήματα τρόμου, για την ανυπαρξία οποιασδήποτε ελπίδας, σε οικολογικά αλλά και σε οντολογικά συμφραζόμενα: «Λίμνη, της εκμυστηρεύομαι, / δεν θα μπορέσω ποτέ να ξεφύγω / από εκείνο που ήσουν / την ώρα / που απελπισμένα δέντρα / πριν γείρουν και πέσουν με ουρλιαχτό ασύλληπτο / υψώνουν τα τρομώδη χέρια τους μέχρι τον ουρανό / ξεκοιλιάζοντας τα άδεια ασκιά του» (σ. 15). Αντίστοιχα, στο ποίημα «Αφουσιά», όπου ο ποιητής «συνομιλεί» με το έργο Γκέμμα του Δημήτρη Λιαντίνη, η λίμνη, ως μήτρα της ζωής αντιπαραβάλλεται προς τον «έρημο τόπο» και το «αφόρετο και αδοκίμαστο σκοτάδι». Αφουσιά, όπως σημειώνει ο Δ. Λιαντίνης, είναι «η ζωή μας σε σχέση με την αλήθεια και την πραγματικότητα»,[2] δηλαδή παραπέμπει στη βαθύτερη ουσία της ύπαρξής μας. Η γυμνότητα της προσωποποιημένης λίμνης παραπέμπει στην αποκάλυψη των μυστικών δυνάμεων της ζωής, που παρά την ερήμωση, ενδέχεται και στο μέλλον να οδηγήσουν σε μιαν αναγέννηση, αν εμφανιστούν και πάλι «οι τολμητίες που θα λάμψουν ξαφνικά» (σσ. 44-45).
Από την άλλη, ο Γ. Χριστοδουλίδης αξιοποιεί με ευρηματικότητα οικείους στον αναγνώστη χρονότοπους, στο πλαίσιο της ποιητικής σκηνοθεσίας που παραπέμπει στον υπαρξιακό στοχασμό γύρω από διάφορα εναγώνια ερωτήματα. Στο ποίημα «Η πυρκαγιά» η αίσθηση του ποιητικού υποκειμένου ότι το σπίτι του καίγεται (ενώ παραμένει άθικτο) τροφοδοτεί τις βασανιστικές του αμφιβολίες, καθώς βρίσκεται σε μια τρίτη κατάσταση, έξω από τη ζωή και τον θάνατο: «Ξύπνησα μετά από χρόνια. / Σκέφτηκα τότε πως / αν ήμουν ζωντανός / αν ακόμα μπορούσα να οδηγήσω / μάλλον δεν θα προλάβαινα / να σβήσω τη φωτιά. / Ή μήπως είμαι τέτοιες φωτιές που βλέπω / έστω κι αν δεν υπάρχουν» (σ. 16). Η δική μας εντύπωση είναι πως η φωτιά λειτουργεί εδώ ως σύμβολο της οντολογικής αγωνίας, ως αποτέλεσμα των ανησυχιών, των ανασφαλειών, των φόβων του σύγχρονου ανθρώπου. Με παρόμοια τεχνική αποτυπώνεται στο ποίημα «Η γη θα σκεπάσει μια μέρα τον κόσμο» (σσ. 46-48) η εφιαλτική πρόβλεψη για το τέλος της ζωής στον πλανήτη μας. Εδώ η ποιητική αφήγηση αρχίζει χαμηλόφωνα από ένα συνηθισμένο και περιορισμένο χώρο (ένα πέτρινο αμφιθέατρο και το υπερυψωμένο πεζοδρόμιο), για να επεκταθεί στη συνέχεια σε ολόκληρη τη γη και στο σύμπαν. Έχουμε την άποψη ότι στα ποιήματα αυτά η θεώρηση του τέλους της ζωής στον πλανήτη μας δεν είναι στενά και μονοδιάστατα οικολογική, αλλά λειτουργεί ως προέκταση της επίμονης οντολογικής αγωνίας και προβληματικής.
Εξάλλου, στο ποίημα «Ανάσταση» (σ. 9) ο υπαρξιακός τόνος συνδυάζεται με τα στοιχεία της κοινωνικής κριτικής και της ειρωνείας, μέσω των οποίων στηλιτεύονται η υποκρισία, ο καθωσπρεπισμός και η πολύμορφη κρίση σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, κατά τρόπο που παραπέμπει στα ομόθεμα ποιήματα του Κώστα Μόντη «Κηδεία» και «Διάλογος εν ώρα κηδείας». Η αντικομφορμιστική ποιητική γραφή αντιστρέφει τα δεδομένα της πραγματικότητας παρουσιάζοντας τους παρισταμένους στην κηδεία ως νεκρούς, οι οποίοι παρεμποδίζουν την ανάσταση του θανόντος που μέχρι την εμφάνιση της ερωτικής γυναικείας μορφής κειτόταν γαλήνιος: « [...] γαλήνιος, μέχρι την ώρα / που το άρωμα μιας άγνωστης γυναίκας / πλημμύρισε ξαφνικά τον ναό / μιας γυναίκας όλο ψυχή και σάρκα / μιας αχαλίνωτης γυναίκας / κατά λάθος ζωντανής μες στους νεκρούς / έκανε να σηκωθεί ο πεθαμένος / αλλά κανείς δεν του άνοιγε το φέρετρο / κανείς περίλυπος / δεν άνοιγε το φέρετρο στον πεθαμένο». Σε αντίθεση με το πλήθος στο ποίημα «Κηδεία» του Κ. Μόντη, που κι αυτό παρίσταται τυπικά στην κηδεία, στην «Ανάσταση» του Χριστοδουλίδη οι παριστάμενοι στην κηδεία αδυνατούν να δεχθούν το κάλεσμα του έρωτα και της ζωής. Στο ποίημα του πρώτου το πλήθος παρουσιάζεται, μετά τη λήξη της κηδείας να τρέχει ασυγκράτητο στους ανοιξιάτικους αγρούς: «σκόρπισε έπειτα ο κόσμος / και γέμισαν οι αγροί / κι' αργά γύριζαν πια όλοι στα σπίτια τους / μ' αγκαλιές αγριολούλουδα κι' ήλιο».[3] Από την άλλη, στο ποίημα «Διάλογος εν ώρα κηδείας»[4] του Μόντη σατιρίζεται η καθαρά τυπική παρουσία των ομιλητριών στην κηδεία με τη χρήση του αδιαμεσολάβητου διαλόγου τους, που φανερώνει την έλλειψη οποιασδήποτε μέθεξης στην τελετή, σε αντιστοιχία με τους «ελαφρώς θλιμμένους» στο ποίημα του Χριστοδουλίδη, σε μια κηδεία, όπου όλα «ήταν υπέροχα», κατά το εισαγωγικό ποιητικό σχόλιο.
Ενδιαφέρουσα στο πιο πάνω ποίημα είναι η κοινωνική κριτική όψεων της ζωής σε τοπικό επίπεδο, χωρίς τη χρήση τοπικών δεικτών. Με άλλα λόγια, ενώ στα περισσότερα ποιήματα της συλλογής Μυστικοί άνθρωποι η ποιητική αφήγηση τοποθετείται σε οικουμενικό πλαίσιο, δεν λείπουν και εκείνα στα οποία η αφήγηση τοποθετείται σε κυπριακό ή ελλαδικό χώρο.  Διαπιστώνουμε ότι στις Πληγείσες περιοχές, την προηγούμενη ποιητική συλλογή του Χριστοδουλίδη, τα ποιήματα της δεύτερης κατηγορίας ήταν περισσότερα. Στο ποίημα «Δύο κυρίες στην παλιά Λευκωσία» (σ. 21), ενδεικτικό παράδειγμα ποιήματος με σαφείς τοπικούς δείκτες που αναφέρονται στην κυπριακή πραγματικότητα, παρουσιάζεται με ρεαλισμό και αληθοφάνεια, και χωρίς τη χρήση του προσφιλούς στον Χριστοδουλίδη εξωλογικού στοιχείου, μια συνηθισμένη  σκηνή, εκείνη της αναχώρησης από την κυριακάτικη λειτουργία. Στο ποίημα αυτό, αφενός, αποτυπώνεται υπαινικτικά η συνεχιζόμενη κατοχή («Τις Κυριακές / χαμηλότερα από την προσευχή του μουεζίνη / που αγκιστρώνεται σαν σκέπαστρο στον αέρα [...]») και, αφετέρου, η ατμόσφαιρα της παλιάς Λευκωσίας, με τον «συρμό / πολλών παράξενων ανθρώπων [που] σκορπίζεται / στα οφιοειδή σοκάκια».
Με διαφορετική τεχνική αποτυπώνεται στο ποίημα «Η τελετή» (σ. 65) το συνεχιζόμενο δράμα των αγνοουμένων. Εδώ λείπουν οι τοπικοί δείκτες και η ποιητική αφήγηση εκφέρεται χωρίς την επιδίωξη της αληθοφάνειας, δεδομένου ότι εξαρχής το εξωπραγματικό στοιχείο συμφύρεται εξωλογικά με το πραγματικό. Οι τραγικές φιγούρες «των προδομένων από παντού» ανθρώπων, που «κρατώντας με ραγισμένα δάκτυλα / κιτρινισμένες φωτογραφίες αγαπημένων / σέρνονται σαν κάμπιες σε αχειροποίητους δρόμους» κατευθύνονται σε έναν χώρο όπου θα πραγματοποιηθεί μια τελετή, κατά την οποία είναι αδύνατον πια να διακρίνει κανείς ποιοι είναι οι ζώντες και ποιοι οι εικονιζόμενοι στις φωτογραφίες, μετά το εξωλογικό γεγονός της ανταλλαγής των μεταξύ τους ρόλων: «Παιδιά και συγγενείς λοιποί / άλλοι πηδάνε από τα κάδρα / κι άλλοι τα στελεχώνουν / όσοι ήτανε πριν φωτογραφίες / κρατούνε τώρα τις φωτογραφίες / εκείνων που τους έψαχναν / εμφανίζονται σαν άνθρωποι κανονικοί / που επέστρεψαν κι αναζητούν / μα δεν βρίσκουν / τους δικούς τους». Με την αντιμετάθεση αυτή των ρόλων ζωντανοί vs νεκροί, που εντοπίσαμε και προηγουμένως, ενδεχομένως αποδίδονται τα στοιχεία της αλλοτρίωσης και της φθοράς, της κάμψης της αγωνιστικότητας, με λιτότητα και χωρίς ρητορικές υπερβολές.
Ποια είναι, λοιπόν, η θέση και ποιος ο ρόλος του ποιητή σε μια κοινωνία με τόσες έκδηλες ή κρυμμένες και μυστικές παθογένειες, όπως είναι αυτή που περιγράφεται στα νέα ποιήματα του Χριστοδουλίδη; Ο ενδοκειμενικός ποιητής, έστω και αν σε κάποια ποιήματα με αυτοαναφορικό χαρακτήρα σχολιάζει τις προτιμήσεις του για ποιήματα ομοτέχνων του ή και αναφέρεται ακροθιγώς στη διαδικασία της ποιητικής δημιουργίας (λόγου χάρη στο ποίημα «Η μαγική στιγμή», σσ. 19-20), σε άλλα ποιήματα τοποθετείται με περισσότερη τόλμη σε σχέση με ζητήματα, όπως είναι το ποιητικό σινάφι αλλά και ευρύτερα η θέση και ο ρόλος του ποιητή στην κοινωνία. Σε σχέση με το πρώτο ζήτημα, εκφράζει την εναντίωσή του στις συναλλαγές, που μερικές φορές συνεπάγεται η ένταξη ενός ποιητή στο σινάφι των ομοτέχνων του: «Εγώ δεν έκτισα ψηλά παλάτια / δεν έγινα μέλος της σέκτας των ποιητών / δεν έγινα ικέτης [...]» («Ιστορίες αποκαθήλωσης», σσ. 22-23). Παρόμοια, στο ποίημα «Η περιπέτεια της ποίησης» (σσ. 62-63) εντοπίζουμε το ρομαντικής προελεύσεως θεματικό μοτίβο της αναχώρησης του ποιητή από την κοινωνία (επιμέρους θεσμός της οποίας είναι και το σινάφι των ομοτέχνων) και της εναντίωσής του απέναντι σε αυτήν: «Δοκίμασα να υπάρξω μέσα στη χλαλοή / η χλαλοή ήταν πανίσχυρη / με πέταξε έξω». Ο αναχωρητής ποιητής ακολουθεί τους «αβάδιστους δρόμους της ποίησης» και έπειτα αυτοί εξαφανίζονται, με αποτέλεσμα η ποιητική δημιουργία να προσλαμβάνει τον χαρακτήρα μιας περιπέτειας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη το ποίημα «Μυστικοί άνθρωποι» και την προβληματική που αναπτύσσεται σε αυτό γύρω από τη σχέση της ποιητικής δημιουργίας με τα ποικίλα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που ταλανίζουν τον σύγχρονο κόσμο, θεωρούμε ότι −παρά τις επιμέρους και μεμονωμένες αναφορές στην αναχώρηση του ποιητή από την κοινωνία και την πρόσκαιρη εναντίωσή του σε ορισμένους θεσμούς της− η ποίηση του Γ. Χριστοδουλίδη παραμένει κοινωνικά και πολιτικά ευαίσθητη. Το μοντέλο του ποιητή που ανιχνεύεται τόσο στην υπό παρουσίαση συλλογή του όσο και στις προηγούμενες είναι εκείνο του ποιητή ευαίσθητου δέκτη των ανησυχιών και προβλημάτων του κοινωνικού συνόλου και ταυτόχρονα εκφραστή της εποχής του. Από αυτή την άποψη, θα ενδιέφερε να προσεγγισθεί συγκριτικά η σχέση ποιητή και κοινωνίας τόσο σε συνάρτηση με το έργο των ποιητών της Γενιάς του 1990, στην οποία εντάσσεται ο Χριστοδουλίδης −ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της−, όσο και σε σχέση με το έργο παλαιότερων ποιητικών Γενεών. Η διεύρυνση της διακειμενικής αυτής προσέγγισης σε σχέση και με τις αντίστοιχες Γενιές της ευρύτερης νεοελληνικής λογοτεχνίας θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.


Λεωνίδας Γαλάζης, Ποιητής, Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας




[1]                      Απάντηση του ποιητή σε ερώτημά μας σχετικά με τον τίτλο της συλλογής και τις πιθανές πηγές του, διακειμενικές ή άλλες.
[2]                      Βλ. Δημήτρης Λιαντίνης, Γκέμμα, Αθήνα, εκδ. Δ. Λιαντίνη, σσ. 57, 243: http://users.sch.gr/kdimitrakakis/kdim/dimosieuseis/liantinis_d_gemma.pdf, πρόσβαση: 16 Αυγ. 2019.
[3]                      Κώστας Μόντης, «Κηδεία», Αγνώστῳ ανθρώπῳ, Λευκωσία, 1968, Άπαντα Α΄: Ποίηση, Λευκωσία, Ίδρυμα Αναστάσιου Γ. Λεβέντη, 1987, σ. 478.
[4]                      Κώστας Μόντης, «Διάλογος εν ώρα κηδείας», Κύπρια ειδώλια, Λευκωσία, 1980, Άπαντα Α΄: Ποίηση, Λευκωσία, Ίδρυμα Αναστάσιου Γ. Λεβέντη, 1987, σ. 1058.

Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2019

"ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ"

Συνέντευξη Γιώργου Χριστοδουλίδη στον "Φιλελεύθερο"


Παρουσιάζεται η τελευταία σας ποιητική συλλογή «Μυστικοί Άνθρωποι».

Ναι, την Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου, στις 7:30 μ.μ., στην Αίθουσα Καστελλιώτισσα, στη Λευκωσία. Για το βιβλίο θα μιλήσουν μόνο ποιητές: Οι Λεωνίδας Γαλάζης, Αντωνίνη Σμυρίλλη, Παναγιώτης Νικολαΐδης. Ποιήματα θα απαγγείλει ο Πάμπος Κουζάλης.


 Ποιοι είναι οι «Μυστικοί Άνθρωποι»;

Οι Μυστικοί Άνθρωποι είναι στον κόσμο, αλλά και στον εξώ-κοσμο. Πιστεύω πως μυστικοί άνθρωποι είμαστε όλοι κατά κάποιον τρόπο, πριν γεννηθούμε, αφού έχουμε «φύγει», αλλά και όταν ζούμε: συντριβόμαστε, ερωτευόμαστε, επαναστατούμε, δημιουργούμε. Κι όταν όμως τιμωρούμαστε από τη δικαιοσύνη της Φύσης που ρημάξαμε. Και τότε οι άνδρες γίνονται δέντρα για να αναπλάσουν τη φθορά τους, και οι γυναίκες γίνονται λίμνες γιατί ένα γενετήσιο νερό πρέπει να συνεχίσει να ρέει. Είναι όμως και οι άλλοι Μυστικοί Άνθρωποι. Αυτοί, που εγκλεισμένοι στα κατάβαθα της ιστορίας, κάτω από μια ασήκωτη πλάκα γης, ξαφνικά ξεπροβάλλουν μέσα από ένα φρεάτιο που ξέμεινε ανοικτό. Οι στρατιές των καταφρονημένων. Η ποίηση με οδηγεί συχνά σε αυτό το φρεάτιο, τους διακρίνω και προσπαθώ να υποψιαστώ το σπάραγμά τους, το σπάραγμα μιας διαρκούς τρομακτικής απώλειας στο δικαίωμα για ζωή.


Ξεχάσαμε να βλέπουμε γύρω μας; 

 Ζούμε σε μια εποχή όπου αποκτά κανείς υπόσταση έχοντας ένα έξυπνο κινητό στο χέρι. Όμως η όραση σταδιακά χάνεται αν δεν συνοδεύεται από μια βαθιά αίσθηση του τι δεν βλέπεις, του τι δεν θέλει να φανερωθεί, επειδή περιμένει εσύ να το δεις. Μένω προσηλωμένος στην πεζή πραγματικότητα και τότε οι αισθήσεις μού αποκαλύπτουν αγγέλους ή διαβόλους, αντίστοιχα, να εργάζονται ή να απεργάζονται.


 Πού συναντά η δημοσιογραφία την ποίηση;

Όταν τελειώνει η δημοσιογραφία αρχίζει η ποίηση. Όταν όμως τελειώνει η ποίηση, αρχίζει μια εξόχως επεξεργασμένη κόλαση.


 




Πότε η καθημερινότητα γίνεται στίχος;

Όταν δεν είναι αρκετό να κατακλύσει και να συνταράξει την ύπαρξη ως οδύνη. Και δεν είναι ποτέ αρκετό. Είναι ωσάν να καλείς το ασθενοφόρο ή να προσέρχεσαι τραυματισμένος στις Πρώτες Βοήθειες φέροντας τον πανικό ενός αόρατου τραύματος.

Δευτέρα 26 Αυγούστου 2019

2o ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΤΡΑΣ

2nd Patras World Poetry Festival  Mediterranean 2019

Η φετινή χρονιά του Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας, συμπίπτει με την περίοδο διοργάνωσης των Παράκτιων Μεσογειακών Αγώνων στην Πάτρα, οπότε και αποτέλεσε ιδανική αφορμή ώστε το κάλεσμα μας να είναι Μεσογειακό! Έτσι, το φετινό φεστιβάλ έχει τίτλο Mediterranean 2019 και φιλοξενεί 50 συνολικά ποιητές και ποιήτριες από 10 διαφορετικές χώρες της Μεσόγειου.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας Mediterranean 2019 αποτελεί διοργάνωση του Γραφείου Ποιήσεως Πάτρας, σε συνδιοργάνωση με το Παμπελοποννησιακό Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Πατρών, τη Στέγη Γραμμάτων «Κωστής Παλαμάς» και το Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας. Το Φεστιβάλ υποστηρίζουν σημαντικοι φορείς της περιοχής όπως οι: ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, Εφορεία Αρχαιοτήτων, Αχάια Κλάους, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Η διοργάνωση τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού και της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλοπούλου.

Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ αναπτύσσεται με δράσεις 4 ημερών σε διαφόρους χώρους της πόλης μας, οι οποίες περιλαμβάνουν αναγνώσεις ποίησης, παρουσιάσεις πορτρέτων, ξεναγήσεις, εκθέσεις και αφιερώματα. Καρπός της διοργάνωσης και παρακαταθήκη στη λογοτεχνία αποτελεί η έκδοση επιλεγμένων ποιημάτων των 50 συμμετεχόντων (σε τρεις γλώσσες): στη γλώσσα του κάθε καλλιτέχνη, στα ελληνικά και στα αγγλικά.

Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων, το φεστιβάλ φιλοξενεί τη σημαντική έκθεση
«Η εποχή του ολυμπιακού ύμνου - Ολυμπιακοί Αγώνες - στο σπίτι του Κωστή Παλαμά», η οποία θα πραγματοποιηθεί στο σπίτι που γεννήθηκε ο ποιητής που έγραψε τον Ολυμπιακό Ύμνο, Κωστής Παλαμάς, και σήμερα λειτουργεί ο πολιτιστικός φορέας «Στέγη Γραμμάτων Κωστής Παλαμάς». Στην έκθεση θα παρουσιαστούν πρωτότυπα αντικείμενα ντοκουμέντα και κειμήλια της Α΄ Ολυμπιάδας του 1896 και της Μεσολυμπιάδας του 1906. Αντικείμενα και έγγραφα που αφορούν την εποχή του ολυμπιακού ύμνου, τεκμήρια που αφορούν το πώς είδαν οι ξένοι τους Ολυμπιακούς Αγώνες και κειμήλια από τν αθλητικό βίο του Πατρινού Ολυμπιονίκου της Μεσολυμπιάδας των Αθηνών του 1906, Δημητρίου Τόφαλου.
Την έκθεση θα εγκαινιάσει την Δευτέρα 26 Αυγούστου 2019 στις 19.00 η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λ. Μενδώνη

Το «Γραφείον Ποιήσεως» είναι μια δομή πολιτισμού που υποστηρίζει με τις δράσεις του τη σύγχρονη ποιητική δημιουργία, καταγράφει, αρχειοθετεί, μελετά ποιήματα, ποιητές και ποιήτριες που ζουν και παράγουν στον σύγχρονο ελλαδικό χώρο. Συνομιλεί και συνοδοιπορεί με φορείς, πανεπιστήμια, πανεπιστημιακούς δασκάλους, θεσμούς που υπηρετούν και προάγουν την ποιητική τέχνη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Έχει δημιουργήσει ένα ανθρώπινο δίκτυο συνεργαζόμενο με φιλολόγους, ελληνιστές, κριτικούς λογοτεχνίας, ποιητές και ποιήτριες που με τον δικό τους τρόπο ο καθένας και η κάθε μία συνδράμει τη σύγχρονη ελληνική ποιητική δημιουργία. Οι δράσεις του μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν: Ανθολογίες Ποιητικών Πορτρέτων, Ετήσια Βραβεία Ποιήσεως «Ζαν Μορεάς», Λέσχη Ανάγνωσης Ποίησης «Ζαν Μορεάς», τιμητικές εκδηλώσεις – αφιερώματα σε μεγάλους ποιητές της εποχής μας, κ.ά.

Αντώνης Δ. Σκιαθάς, Ποιητής, Προεδρεύων Γραφείου Ποιήσεως
Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Ποιητής, Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 2ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας



ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

Δευτέρα 26 Αυγούστου
ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
19.00 Εγκαίνια Έκθεσης «Η εποχή του ολυμπιακού ύμνου - Ολυμπιακοί Αγώνες - στο σπίτι του Κωστή Παλαμά».

Τρίτη 27 Αυγούστου
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ
18.30 Προσέλευση, Υποδοχή Προσκεκλημένων
19.00 Ξενάγηση στο Μουσείο
20.00 Έναρξη Φεστιβάλ: Αναγνώσεις Ποιημάτων
Απαγγέλουν οι: Milo De Angelis (Ιταλία)
Rifaat Salam (Αίγυπτος)
Roberto Garcia de Mesa (Ισπανία)
Ronny Someck (Ισραήλ)
Ζαφειράτης Βαγγέλης (Αλβανία)
Ζαφειρίου Λεύκιος (Κύπρος)
Κουτσουμπέλη Χλόη
Κρεμμύδας Κώστας
Πολενάκης Σταμάτης
Τόλιας Γιάννης
22.30 Δείπνο

ΤΕΤΑΡΤΗ 28 Αυγούστου
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΗΣ
11.00 Αλέα Ποίησης
12.00 Περίπατος στο κέντρο: επίσκεψη στο Δημοτικό Θέατρο Απόλλων, καφέ στον πεζόδρομο

ACHAIA CLAUSS
19.00 Προσέλευση
19.30 Ξενάγηση στο κτήμα
20.30 Βραδιά Ποίησης: Αναγνώσεις Ποιημάτων
Απαγγέλουν οι: Αρτεμίου – Φωτιάδου Ελένη (Κύπρος)
Dusan Sarotav (Σλοβενία)
Rifaat Salam (Αίγυπτος)
Ronny Someck (Ισραήλ)
Vasile Igna (Ρουμανία)
Ζαφειράτης Βαγγέλης (Αλβανία)
Θάνογλου Ελευθερία
Κανελλόπουλος Δημήτρης
Κεφάλας Ηλίας
Κοζιάς Γιώργος
Κορδάς Αλέξανδρος
Λυμπέρη Κλεοπάτρα
Μπούρας Κων/νος
Παναγιωτίδης Γιώργος
Ρούσκας Γιώργος
Φωτόπουλος Νίκος
Χλωπτσιούδης Δήμος
Χριστοδουλίδης Γιώργος (Κύπρος)
22.30 Επίσημο Δείπνο

ΠΕΜΠΤΗ 29 Αυγούστου
ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
11.00 Προσέλευση
11.30 Τράπεζα Ποιητών: συζήτηση συμμετεχόντων

ΘΕΑΤΡΟ ΜΠΑΡΡΥ
20.00 Προσέλευση
20.30 Ποιητική Συνάντηση: Αναγνώσεις Ποιημάτων
Απαγγέλουν οι: Αρτεμίου – Φωτιάδου Ελένη (Κύπρος)
Andrian Popescu (Ρουμανία)
Arben Gjeka (Αλβανία)
Dusan Sarotav (Σλοβενια)
Vasile Igna (Ρουμανία)
Αλεξανδροπουλος Γιάννης
Αραβανής Σπύρος
Κατσαλίδας Νίκος
Κατσιδήμα Νικολέτα
Κουτσούνης Στάθης
Λάζαρης Ανδρέας
Πεχλιβάνη Αγγελική
Ρούβαλης Βασίλης
Χριστοδουλίδης Γιώργος (Κύπρος)
23.00 Δείπνο

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 Αυγούστου
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΗΣ
11.00 Ξενάγηση στη πόλη: Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα, Ρωμαϊκό Ωδείο, Ρωμαϊκό Υδραγωγείο
12.30 Επίσκεψη σε Μεσογειακούς Αγώνες

ΚΑΣΤΡΟ ΠΑΤΡΑΣ
19.00 Προσέλευση
19.30 Ξενάγηση στο Κάστρο της Πάτρας
20.30 Λήξη Φεστιβάλ: Αναγνώσεις Ποιημάτων
Υπαίθρια Συναυλία Πολυφωνικής Ορχήστρας Πατρών
Απαγγέλουν οι: Andrian Popescu (Ρουμανία)
Arben Gjeka (Αλβανία)
Milo De Angelis (Ιταλία)
Roberto Garcia de Mesa (Ισπανός)
Βαγενάς Νάσος
Γουλιάμος Κώστας
Ζαφειρίου Λεύκιος (Κύπρος)
Ζαφειρίου Σταύρος
Κοσμόπουλος Δημήτρης
Κωτόπουλος Η. Τριαντάφυλλος
Λαδάς Βασίλης
Λάζαρης Νίκος
Μαυρουδής Κώστας
Παπαδάκη Αθηνά
Παστάκας Σωτήρης
Σκιαθάς Αντώνης
Τασιόπουλος Βαγγέλης

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2019

ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΟΙ "ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ"

Κυκλοφόρησε στην Αθήνα, από τις εκδόσεις “Κύμα”, η έβδομη ποιητική συλλογή του Κύπριου ποιητή Γιώργου Χριστοδουλίδη “Μυστικοί Άνθρωποι”.

Σε δελτίο Τύπου, που εξέδωσε ο εκδοτικός οίκος, αναφέρεται ότι ο Γιώργος Χριστοδουλίδης “είναι ένας από τους καλύτερους σύγχρονους ποιητές και η συνεργασία μαζί του αποτελεί τιμή για το “Κύμα”.

“Τρυφερός, αιχμηρός , αλλά και βαθιά ανθρώπινος, ο Χριστοδουλίδης ξεχωρίζει για την απλότητα και την οικουμενικότητα της ποίησης του. Οι `Μυστικοί Άνθρωποι`”, αναφέρεται, "που χαρακτηρίζονται από  άρτια εικαστική και γραφίστικη επιμέλεια, μετά τις 15 Αυγούστου θα βρίσκονται στα βιβλιοπωλεία Πολιτεία, Πρωτοπορία και Ιανός και στη συνέχεια σε μια αλυσίδα βιβλιοπωλείων.”

Ο ποιητής και κριτικός, Παναγιώτης Νικολαϊδης, σημειώνει ότι “με την έβδομη αλλά σημαντικότερη και ωριμότερη, κατά την άποψή μου, ποιητική συλλογή Μυστικοί Άνθρωποι (Κύμα, 2019), ο ποιητής και δημοσιογράφος στο επάγγελμα Γ. Χριστοδουλίδης αξιοποιεί μεν τις κατακτήσεις της προηγούμενης του διαδρομής, αλλά δεν επαναπαύεται ούτε εφησυχάζει. Αντίθετα επιχειρεί και επιτυγχάνει ξεκάθαρα ένα εκφραστικό άλμα  -ιδιαίτερα στα μεγαλύτερα σε έκταση ποιήματα της ανά χείρας συλλογής που αποτελούν χωρίς καμιά αμφιβολία ποιητική κατάκτηση- δίνοντας πάντα ποίηση δροσερή, ευφάνταστη, πρωτότυπη, διαποτισμένη από γνήσιο ποιητικό αίσθημα και ανατρεπτικό βλέμμα”.

Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης γεννήθηκε στη Μόσχα το 1968 και μεγάλωσε στη Λάρνακα. Σπούδασε δημοσιογραφία στο πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας (ΜΑ in Journalism). Υπηρέτησε όλα τα είδη του δημοσιογραφικού ρεπορτάζ. Σήμερα είναι Αρχισυντάκτης στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Για την πρώτη του ποιητική συλλογή, Ένια, (Εκδόσεις Ατέλεια, Λευκωσία 1996) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Νέου Λογοτέχνη, ενώ για τη δεύτερη, Ονειτροτριβείο (Γαβριηλίδης, Αθήνα 2001) με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Ακολούθησε το Εγχειρίδιο Καλλιεργητή (Γκοβόστη, Αθήνα 2004), Το Απραγματοποίητο (Γαβριηλίδης, Αθήνα 2010) και ο Δρόμος μεταξύ Ουρανού και Γης (Φαρφουλάς, 2013),  Πληγείσες Περιοχές/Γυμνές Ιστορίες (Μελάνι, 2016), Μυστικοί Άνθρωποι (Κύμα 2019).

Το 2018 επιμελήθηκε μαζί με τον Παναγιώτη Νικολαϊδη την «ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ 1960-2018» η οποία εκδόθηκε το Νοέμβριο του ίδιου έτους από τις εκδόσεις «Κύμα», Αθήνα.

Η ποίηση του έχει εκδοθεί και μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, δημοσιεύτηκε σε ξένα και ελληνόφωνα λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες, ενώ έχει εκπροσωπήσει την πατρίδα του σε δεκάδες ποιητικές εκδηλώσεις στο εξωτερικό.

Πέμπτη 8 Αυγούστου 2019

ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ - ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΑ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ


Αποτέλεσμα εικόνας για ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ


The case of the word sempre in lake Tampo

A cedar tree is crying on the shores of the frozen lake Tampo
looking forlornly at the lake and crying
its branches dripping sobs
ripples emerge on the surface of the lake
the lake gives them back as volatile panting wails
all the more to upset the cedar tree
the lake weeps, ice screeches.
A cedar tree is crying on the shores of the frozen lake Tampo
because it used to be a man who lost his gender, his name
because the lake was the woman he loved
but the time had come for people to transform
forfeiting their gender first
to become trees, to become lakes
the most hardened would become mountaintops
those with the most suffocating melodies
would melt within the oceans
and the thickest skinned would become piles and mine walls
and no one would ever meet anyone again
and no one would ever be able to hurt anyone
nor would they be able during periods of great affliction
to console each other
on the loss of the gender, the leak of the form
just like now
the cedar tree crying
the lake yearning
both helpless to come closer
what with the adamant word sempre
between them.


Η περίπτωση της λέξης πάντα στη λίμνη Τάμπο

Ένα κέδρο κλαίει στις όχθες της παγωμένης λίμνης Τάμπο
κοιτάζει απελπισμένα τη λίμνη και κλαίει
από τα κλαδιά του στάζουν αναφιλητά
ανατριχιάσματα σχηματίζονται στην επιφάνεια της λίμνης
η λίμνη τα επιστρέφει ως ευμετάβλητους ανασασμούς λυγμών
το κέδρο περισσότερο αναστατώνεται
η λίμνη βουρκώνει, οι πάγοι τρίζουν.
Ένα κέδρο κλαίει στις όχθες της λίμνης Τάμπο
επειδή κάποτε ήταν άνδρας που έχασε το φύλο του, το όνομά του
επειδή η λίμνη ήταν η γυναίκα που αγάπησε
αλλά είχε έρθει η ώρα oι άνθρωποι να μετατραπούν
αφού πρώτα απωλέσουν το φύλο τους
να γίνουν δέντρα, να γίνουν λίμνες
οι πιο σκληροί να γίνουν βουνοκορφές
αυτοί με τις πιο αποπνικτικές μελωδίες
να λιώσουν μέσα στους ωκεανούς
κι οι πιο χοντρόπετσοι υποστήλια και τοιχώματα ορυχείων
και κανείς πια δεν θα συναντά κανένα
αλλά και κανείς δεν θα μπορεί να βλάψει κανένα
ούτε θα μπορούν σε περιόδους μεγάλης οδύνης
να παρηγορούν ο ένας τον άλλο
για την απώλεια του φύλου, για τη διαρροή της μορφής
όπως τώρα
το κέδρο που κλαίει
η λίμνη που θέλει
ανήμποροι να πλησιαστούν
με την αμετακίνητη λέξη πάντα
ανάμεσά τους.

Αποτέλεσμα εικόνας για Cedar tree in the frozen lake foto
Ο φροντιστής

στον Δημήτρη Λιαντίνη

Σταμάτησα εδώ και καιρό
να ανασκαλεύω μάταια ερωτήματα όπως
πού χάνεται η έσχατη σταλαγματιά ζωής
πώς αποσυνδέονται τα περίπλοκα νευρικά συστήματα
οι απολήξεις τους
ποιος εν τέλει ευθύνεται
για τη γενετική θλίψη του σύμπαντος
όμως κυρίως τις νύχτες
όταν ασβεστωμένοι με αγριάδα γίγαντες
φοβίζοντας τα σύννεφα
που μετακινούνται πανικόβλητα
αποκαλύπτουν ένα άδειο βάθος στερεώματος
πιάνω τον εαυτό μου να απορεί
ποιος κοιμισμένους μας κρατά στους προθαλάμους
πριν γεννηθούμε αλλά και μετά
ποιος μας διατηρεί ανίωθους
χαϊδεύοντάς μας όμως τρυφερά
μες στο αδιαπέραστο σκοτάδι
ώστε λαμβάνοντας τη φόρτιση
του ανάλαφρου αγγίγματος
ως υδρατμοί αγάπης να εμψυχωθούμε
και να βρούμε σάρκες στην αρχή κάπως καλοτάξιδες
κόκκαλα ανθεκτικά στη μετατόπιση
και συνεχίζει με αφοσίωση να μας επιμελείται
μέχρι τις ακρονυχίδες της απαλότητας
όταν ξυπνώντας
εν μέσω σπασμών τρομαχτικών
θα ξαναζωντανεύουμε
λιγότερο υπάρχοντας
κάθε φορά.

The caretaker

for Demetris Liantinis

I have for some time now ceased
to stir up vain questions such as
where does the ultimate drop of life sink
how do complex nervous systems disconnect
their endings
finally, who is responsible
for the genetic grief of the universe
but mainly at night
when giants whitewashed with ferocity
scare the clouds
that move in panic
to reveal the gaping depth of the firmament
I catch myself wondering
who is keeping us asleep in the antechambers
before we are born but also after
who is preserving our senselessness
with tender caresses
in impenetrable darkness
until we are charged
with that ever so light touch
and like vapours of love we take courage
and find flesh that can travel well
bones that can withstand the shift
and who keeps on tending to us with diligence
down to the fringes of softness
when as we awake to terrible spasms
we are revived
to less existence
than before.

Translated from the Greek by Despina Pirketti

Τρίτη 30 Ιουλίου 2019

ΤΟ ΣΥΡΤΑΡΙ - IL CASSETTO

ΤΟ ΣΥΡΤΑΡΙ

Τα οστά του φυλαγμένα σ ενα συρτάρι
του ανθρωπολογικού εργαστηρίου
περιμένουν ταυτοποίηση.
Ένας άνθρωπος που ήθελε να κάνει πολλά
αλλά δεν του βγήκε, κακορίζικος.
Σαράντα χρόνια αγνοούμενος
πέντε χρόνια μάλλον νεκρός.
Τέσσερα χρόνια φυλαγμένος .
Φυλαγμένος προσεχτικά σ ενα συρτάρι παρόμοιο
μ εκείνο που κάποτε παιδί
είχε κρύψει ένα γλειφιτζούρι
για να το γλύψει αργότερα.                                      

...................

IL CASSETTO

Le sue ossa custodite in un cassetto
al laboratorio di antropologia
aspettano identificazione.
Un uomo che voleva allargare la vista
ma non gli è stato possibile, sfortunato.
Quaranta anni disperso
cinque anni quasi morto.
Quattro anni custodito.
Custodito con molta attenzione in un cassetto simile
a quello quando bambino ancora
nascondeva una caramella
per leccarla più tardi.


(Από τις Πληγείσες Περιοχές/Γυμνές Ιστορίες, μετ. στα ιταλικά Αλεξάνδρα Ζαμπά)




(Poesia dal libro LOCALITÀ FERITE (2019) del poeta cipriota Yiorgos Christodoulides TRD Alexandra Zamba')

 Φωτο: Στο Ανθρωπολογικό Εργαστήρι της ΔΕΑ που βρίσκεται στην υπό την προστασία των ΗΕ περιοχή κοντά στο παλαιό διεθνές αεροδρόμιο Λευκωσίας πραγματοποιείται η ταυτοποίηση των λειψάνων με τη μέθοδο DNA. ΚΥΠΕ, ΚΑΤΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ