Δευτέρα 26 Μαΐου 2014

ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΗΡΩΪΔΕΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΠΕΡΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ

Αναζητώντας τις γέφυρες που ενώνουν τον κόσμο των ανθρώπων με τον κόσμο των ψυχών καταπιάνεται στην Πέμπτη του ποιητική συλλογή ο Γιώργος Χριστοδουλίδης.
Με γλώσσα καυστική,άκρως παρακινητική προς τον αναγνώστη να γίνει θεατής της δικής του οπτικής προς τα μεγάλα κοινωνιολογικά προβλήματα του καιρού μας,με υπαρξιακές προεκτάσεις και με αμφίσημη γραφή, μετατρέπει τους στίχους σε βέλη καθιστώντας μας μάρτυρες της φθοράς και του ανέλπιδου του λόγου του.
Με έντονο το αίσθημα της ευθύνης του ανθρώπου απέναντι στον άνθρωπο,η ποίηση του Γιώργου Χριστοδουλίδη καθηλώνει και τον πιο δύσκολο και υποψιασμένο κάθε μορφής ποιητικού λόγου,αναγνώστη.
 

Έχοντας διαβάσει και τις προηγούμενες ποιητικές του συλλογές, συναισθάνεσαι την εξωστρέφεια του ποιητή ,ο οποίος γεννήθηκε και σπούδασε στη Μόσχα,η διαμονή του στην οποία «επηρέασε όχι μόνο τη γραφή αλλά και την ύπαρξή του»,οπως ο ίδιος λέει.
Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το πέρασε και το περνά στην Κύπρο,με έντονες τις μνήμες και τις προσωπικέςκαι οικογενειακές εμπειρίες από το ‘74, πιστεύει ότι «ο ποιητής ποιώντας ,αφαιρεί κάτι από το θάνατο».Με την πεποίθηση ότι ήρωες είναι πέρα από τους μύθους και με τη δημοσιογραφική του ιδιότητα να τον κάνει να κοιτά πιο βαθιά στους ανθρώπους,ανατροφοδοτώντας έτσι την πένα του , «κλέβει» εικόνες και σπαράγματα από το εφήμερο της δημοσιογραφίας για να περάσει στην ποιητική αιωνιότητα.
 

Θεωρεί ότι μόνο αν εξαλειφθεί η η απληστία και η αδικία που μας κυβερνούν θα επέλθει ανάκαμψη τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο και πιστεύει πως πρέπει να δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία και την επιλογή να τα απομυθοποιήσουν όλα και να τα ξαναπλάσουν με το δικό τους βλέμμα,όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις.
 

Ο Κύπριος ποιητής και δημοσιογράφος Γιώργος Χριστοδουλίδης μιλά στις Διαδρομές για την τελευταία του ποιητική συλλογή,"Δρόμος μεταξύ ουρανού και γης",(εκδ.Φαρφουλάς)και απαντά σε ερωτήσεις που αφορούν την ποιητική,δημοσιογραφική και γονεική του ιδιότητα,μέσα από το πρίσμα της Κρίσης που πλήττει την Ελλάδα και την Κύπρο.
Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης γεννήθηκε στη Μόσχα το 1968 και μεγάλωσε στη Λάρνακα. Σπούδασε δημοσιογραφία στο πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας. Για την πρώτη του ποιητική συλλογή, Ένια, (Εκδόσεις Ατέλεια, Λευκωσία 1996) τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Νέου Λογοτέχνη, ενώ για τη δεύτερη, Ονειτροτριβείο, (Γαβριηλίδης, Αθήνα 2001) με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Ακολούθησε το Εγχειρίδιο Καλλιεργητή (Γκοβόστη, Αθήνα 2004) και Το Απραγματοποίητο (Γαβριηλίδης, Αθήνα 2010).
Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά, βουλγάρικα, ισπανικά, λετονικά, πορτογαλικά, λιθουανικά, κλπ.

1)Σας καλωσορίζω στην εφημερίδα Θεσσαλία,κύριε Χριστοδουλίδη.


"Δρόμος μεταξύ ουρανού και γης"η πρόσφατη ,πέμπτη κατά σειρά,ποιητική σας συλλογή.
Ποια η σημειολογία του τίτλου;
Ευχαριστώ πολύ για τη δυνατότητα που μου δίνετε. Η σημειολογία του τίτλου έχει μάλλον να κάνει με την αναζήτηση του υπερβατικού στοιχείου στη ζωή. Μια αναζήτηση με μηδενικό χειροπιαστό αποτέλεσμα, όμως οι κραδασμοί παραμένουν και γίνονται ή προσπαθούν να γίνουν ποίηση. Το ομώνυμο ποίημα της συλλογής το οποίο αιωρείται σε αυτόν το νοητό δρόμο μεταξύ ουρανού και γης, δίνει μια πιο επαρκή απάντηση στο ερώτημά σας.

2)Στα ποιήματά σας διακρίνει κάποιος έντονο το στοιχείο της απαισιοδοξίας,με έντονη κοινωνιολογική κριτική και συχνά πολιτικές προεκτάσεις....

Δεν πρόκειται θέλω να πιστεύω για απαισιοδοξία, αλλά για συναίσθηση της ματαιότητας. 'Ο,τι ο πολύς κόσμος ενδεχομένως να αντιλαμβάνεται στη δύση της ζωής του, ο ποιητής το βιώνει και το μετουσιώνει σε χημικές ενώσεις λέξεων από το λυκαυγές της ποιητικής του ύπαρξης. Ακόμα κι έτσι όμως, η ποίηση είναι από μόνη της μια μικρή άρνηση της ματαιότητας. Ποιείς, άρα αφαιρείς κάτι από το θάνατο. Προσωρινά. Οσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, σιχαίνομαι την ομφαλοσκόπηση και την εσωστρέφεια. Την ώρα που ο ποιητής κοιτά έκθαμβος μια ξαφνική καταιγίδα με τα αστραπόβροντα της, κάποιοι πνίγονται. Δεν θα μπορούσα να το προσπεράσω αυτό. Μου δίνει άλλωστε έωλο άλλοθι και ενίοτε με πείθει ότι "κοίτα εσύ γράφεις κάποτε για τους αδικημένους και καταφρονεμένους, μην νιώθεις άσχημα". Γελοιότητες φυσικά, άσχημα δεν πρέπει να νιώθει μόνο όποιος αναλώνει το σύνολο των δυνάμεων για όσα αξίζουν, για όσους δεν μπορούν από μόνοι τους.

3)Έχοντας διαβάσει και προηγούμενες ποιητικές σας συλλογές,με άγγιξαν ιδιαίτερα οι αναφορές σας στα παιδιά και τους ηλικιωμένους.Πόσο σημαντική νομίζετε ότι είναι η προστασία αυτών των δύο ηλικιών;

Υπάρχει αυτό που λέτε. Κοιτάχτε, αν η ποίηση μπορούσε να προστατεύσει τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, ευχαρίστως να γράφω δέκα ποιήματα τη μέρα. Θα ήταν μετριότατα, αλλά θα τό ´κανα.. Με συγκλονίζει η πολύμορφή παιδική δυστυχία. Μια φορά στη Μόσχα στις μία τα ξημερώματα, τρία παιδιά σκάλιζαν ένα κάδο απορριμμάτων. Τώρα αυτή η φτώχεια ήρθε και στο σπίτι μας. Οσο για τους ηλικιωμένους, φεύγουν επειδή άλλοι πρέπει να πάρουν τη θέση τους. Γιατί λοιπόν να μην φεύγουν χορτάτοι, πλήρεις ημερών και αγάπης; Επειδή όμως αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, λέω, ας υπάρχει τουλάχιστον μια ποιητική κατάθεση. Μια ιερή κατάθεση αμφιβόλου κοινωνικής αξίας και ανύπαρκτης ανταπόδοσης. Φυσικά όλα αυτά δεν δικαιολογούν το ανάλγητο κράτος.

4)Οι σπουδές σας στη Ρωσική πρωτεύουσα,πόσο επηρέασαν τη γραφή σας;

Οι σπουδές μου στη Μόσχα, όπου και γεννήθηκα, δεν επηρέασαν απλώς την ποίηση μου. Διαμόρφωσαν την ύπαρξή μου. Ταξίδεψα εκεί το 1987. Η κατάρρευση μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας, ήταν συνώνυμη για μένα με την κατάρρευση ενός απόρθητου έτσι φάνταζε) ιδεολογικού κώδικα αξιών.
Δεν ήταν μόνο αυτό. Στη Μόσχα γνώρισα τον Σαλμάν, ένα τυφλό φοιτητή της ιατρικής. Έναν σοφό άνθρωπο. Παίζαμε σκάκι και με νικούσε. Θήτευσα κοντά του. Ξέρετε πόσοι σπουδαίοι φιλόσοφοι υπάρχουν στον κόσμο που δεν θα τους μάθει κανείς; Όπου φουρτούνα λοιπόν, για να επανέλθω, και ένα έναυσμα για αναζήτηση. Οι απαντήσεις είχαν γίνει ξανά ερωτήματα και αυτή τη φορά έπρεπε να απαντηθούν όχι συνταγογραφικά. Ετσι έψαξα τη δική μου αλήθεια. Δεν βγήκα τόσο στους δρόμους, όσο είδα δρόμους μέσα μου. Τείνω να καταλήξω ότι δεν υπάρχει κατάληξη και αυτό από μόνο του είναι ένα υπέροχο τέλος. Η αλήθεια είναι πάντοτε ένας κινούμενος στόχος. Πρέπει να τρέχεις ξωπίσω της. Βρήκα επίσης στους λογαριασμούς μου με τη ζωή, ένα χρέος, μια οφειλή που ενώ ξέρεις ότι είναι αδύνατο να αποπληρωθεί, αναλώνεσαι να την αποπληρώσεις: Είναι οφειλή προς εκείνους που δεν είδαν το φως που τους έδειχνε μια έξοδο, την πόρτα πίσω από τον τοίχο. Στο τέλος, γίνεται μια οφειλή προς τον εαυτό σοu.Πιστεύω όμως ότι είμαστε στην αρχή, αρκεί να γλυτώσουμε την περιβαλλοντική καταστροφή, έναν πυρηνικό όλεθρο ή την απόλυτη ένδεια.

5)Ποιοι ποιητές αποτέλεσαν γενικότερα πρότυπο για εσάς;

Σε διάφορα στάδια της ζωής μας, δεχόμαστε επηρεασμούς αναλόγως σε ποια κατάσταση είναι οι κεραίες μας να τους δεχτούν. Στα είκοσι δεν είσαι έτοιμος να δεχτείς αυτό που δέχεσαι στα 40. Δεν θα σταθώ σε ονόματα, πλην των: Μάρκες, Χριστιανόπουλου και Μπουκόβσκι. Όχι γιατί οι άλλοι που διάβασα δεν με συντάραξαν ή έθελξαν ή μάγεψαν. Αλλά αυτοί οι τρεις διείσδυσαν πολύ βαθιά μέσα μου. ´Ολα και όλοι σε καθορίζουν και με τον καιρό καταλαβαίνεις πως ένας ποιητής, ένας συγγραφέας, κρίνεται κυρίως από εκείνα που ΔΕΝ έγραψε.

6)Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ήρωες και ηρωίδες της λογοτεχνίας;

Διαφωνώ με τον χαρακτηρισμό. Ήρωες και ηρωίδες υπάρχουν μόνο πέραν από τους μύθους. Και πόσοι από αυτούς το επιδίωξαν; Πιστεύω μάλιστα ότι οι περισσότεροι αν υπήρχε η δυνατότητα μετά θάνατον να ερωτηθούν, θα απέρριπταν τον τίτλο. Ο κάθε άνθρωπος γνωρίζει τον εαυτό του καλύτερα από τον καθένα. Αν όμως με ρωτάτε για πρόσωπα μπορώ να αναφέρω κάποιους που ενδεχομένως να μην είναι ευρέως γνωστοί όπως ο Σβιτρικάιλοφ στο Εγκλημα και Τιμωρία, ο Πιέτρο Κρέσπι στα 100 χρόνια μοναξιά, αλλά και ο Κουασιμόδος στην Παναγία των Παρισίων. Ειδικά ο Κουασιμόδος συμβολίζει τόσα πολλά. Και ,ξέρετε ,αν με ρωτούσαν ποιος είναι ο πιο όμορφος ήρωας των βιβλίων όπως τον αναφέρετε,, μάλλον αυτόν θα διάλεγα. Ολα αυτά με επιφύλαξη διότι διάβασα τα μισά βιβλία μου όντας ανώριμος και τα άλλα μισά ίσως πιο ώριμος απ' ότι έπρεπε.

7)Πόσο παρατηρητής της πραγματικότητας οφείλει να είναι ένας ποιητής,και πόσο η δημοσιογραφική σας ιδιότητα τροφοδοτεί την ποιητική γραφή σας;

Δεν γνωρίζω το πόσο, αλλά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, είχα μια τάση σε τέτοιες παρατηρήσεις, κυρίως των ανθρώπινων,όχι τόσο της φύσης. Κοιτούσα τους ανθρώπους να περπατούν, να κάθονται, να γελούν, να κλαίνε, να τσακώνονται. Αργότερα, όταν ήρθε και η δημοσιογραφική μου ιδιότητα, μου δόθηκε η δυνατότητα να κοιτώ τους ανθρώπους πιο βαθιά και διέκρινα ότι δυστυχούν. Πάντα κοιτούσα, σπανίως παρέμβαινα και αυτό είναι μια εξομολόγηση, αλλά και όπου επιχείρησα να παρέμβω, οι τοίχοι ή τα τείχη ήταν πολύ ψηλά για μένα και την μη επαρκούσα επιμονή μου. Εκλεβα λοιπόν- και τώρα κλέβω -εικόνες και σπαράγματα από το εφήμερο της δημοσιογραφίας για να τα περάσω στην "ποιητική αιωνιότητα". Κάτι σαν κλεπταποδοχή μοιάζει αλλά στον καιρό υπάρχουν τόσες κλεψιές, ας κάνω κι εγώ μίαν.

8)Κατάγεστε,ζείτε και εργάζεστε στην Κύπρο.Ως συνομήλική σας,έζησα τη φρίκη του πολέμου έμμεσα,καθώς όλοι αισθανθήκαμε ανασφάλεια και τρόμο ότι θα συνέβαινε και στην Ελλάδα.Πόσο επηρέασε τη γραφή σας η εμπειρία αυτή;
Έμεινε ως τραύμα ή έδωσε ώθηση στην πένα σας;

Θυμάμαι τον πατέρα μου την 15η Ιουλίου 1974. Είναι γιατρός ο πατέρας μου. Εκείνη την ώρα έκανε μια ενδοφλέβια ένεση σε ασθενή του,όταν ακούστηκε από το ραδιόφωνο το βδελυρό "ο Μακάριος είναι νεκρός". Τέλειωσε με την ένεση και εξαφανίστηκε. Αργότερα πολύ μάθαμε ότι οργάνωσε την αντίσταση στη Λάρνακα κατά του πραξικοπήματος, και ακολούθως ανέβηκε μαζί με άλλους στον Πενταδάκτυλο να πολεμήσει τους Τούρκους. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να διώχνει τους πραξικοπηματίες όταν ήρθαν στο σπίτι της(εμείς κρυβόμασταν εκεί) για να συλλάβουν τον πατέρα και τον παππού μου. Τους έδιωξε κουνώντας τα χέρια και φωνάζοντας "αίσχος". Ξέρετε, η δύναμη του καλού ,στον κατάλληλο άνθρωπο, μπορεί να υπερνικήσει άοπλη το κακό. Έκτοτε δεν χρειάστηκε κανείς να μου πολλά για το τι είναι αξιοπρέπεια και θάρρος. Ηξερα. Και όταν ξεχνώ, θυμάμαι εκείνα τα γεγονότα.

9)Ως δημοσιογράφος,αλλά και ως ευρωπαίος πολίτης,πώς βλέπετε ευρύτερα την κατάσταση σε Ελλάδα και Κύπρο;Ποιο είναι το πιο έντονο συναίσθημά σας για την υπάρχουσα κατάσταση;
Υπάρχει ελπίδα ανάκαμψης;

Ελπίδα ανάκαμψης; Πάντα πρέπει να ελπίζουμε αλλά δεν βλέπω κάτι. Ελπίδα θα υπήρχε αν οι αχόρταγοι απατεώνες για κάποιο λόγο σταματούσαν να κυβερνούν τον κόσμο και να υποδουλώνουν χώρες και λαούς. Ηδη έχει υπολογιστεί ότι από τη λεγόμενη κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο,αλλά και σε παγκόσμιο, οι πολυεθνικές τριπλασίασαν τα κέρδη τους ενώ οι μισθωτοί τριπλασίασαν τη φτώχεια τους. Για ποια ανάκαμψη μιλάμε συνεπώς; Βλέπω απληστία, αδικία και φόβο. Αυτά μας κυβερνούν.

10)Ποια είναι η μεγαλύτερή σας ανησυχία ως γονιός;Με ποιον τρόπο μπορεί κάποιος μέσω της συγγραφικής του δουλειάς να δώσει κίνητρα και ελπίδα στα νέα παιδιά;

Τα μεγαλύτερα ατιμώρητα εγκλήματα, έγιναν στα κρυφά, πίσω από τους τέσσερις τοίχους των σπιτιών, από γονείς σε βάρος των παιδιών τους. Ένα μέρος μου θρηνεί γι' αυτά τα παιδιά. Εγκληματίες γονείς έχουν δημιουργήσει εγκληματίες ενήλικες. Ενας από τους μεγαλύτερους εκτελεστές της μαφίας στην Αμερική , ο Ρίτσαρντ Κουκλίνσκι, ήταν δημιούργημα των γονέων του ,οι οποίοι ποτέ δεν του έδωσαν αγάπη, παρά μόνο τον έσπαζαν στο ξύλο, πολλές φορές χωρίς λόγο. Πρέπει να δώσουμε επιλογή στα παιδιά να βιώσουν και την ομορφιά αλλά και να μάθουν από την ασχήμια της ζωής. Να τα απομυθοποιήσουν όλα και να τα ξαναπλάσουν με το δικό τους βλέμμα. Να τους δώσουμε την επιλογή να ανεβούν αλλά και να πέσουν. Να έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε. Κι όλα αυτά μέσα από την ανόθευτη αγάπη μας. Τα παιδιά να ξέρουν ότι τα αγαπάμε, και επειδή τα αγαπάμε, τ' αφήνουμε όταν πρέπει και είμαστε δίπλα τους όταν το θέλουν. Μα το κυριότερο, δεν είναι τα λόγια αλλά οι πράξεις μας. Αυτές θυμούνται τα παιδιά και από αυτές θα μας κρίνουν.

Σας ευχαριστώ πολύ !


Χαριτίνη Μαλισσόβα

Δευτέρα 19 Μαΐου 2014

Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013

MARK O' BRIEN, ΕΡΩΤΙΚΟ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ



Ασε με να σ' αγγίξω με τις λέξεις μου
διότι τα χέρια μου κρέμονται ανήμπορα
σαν άδεια γάντια.

Ασε τις λέξεις μου να χαϊδέψουν τα μαλλιά σου
άσε τες να γλιστρήσουν στην πλάτη σου
να χαϊδέψουν την κοιλιά σου
διότι τα χέρια μου απάλαφρα και ανεμοδοσμένα
σαν από πηλό
αγνοούν τις επιθυμίες μου
και επίμονα αρνούνται να ικανοποιήσουν
τους πιο απόκρυφους μου πόθους.

Ασε τις λέξεις μου να μπουν στη σκέψη σου
κρατώντας πυρσούς
δέξου τες πρόθυμα μέσα στο είναι σου
ώστε να σε χαϊδέψουν τρυφερά
από μέσα.

μετάφραση Γιώργος Χριστοδουλίδης

*O Mark O’Brien γεννήθηκε το 1949 στις ΗΠΑ. Σε ηλικία 6 ετών χτυπήθηκε από πολιομυελίτιδα που τον άφησε παράλυτο και κατάκοιτο μέχρι τον θάνατο του, το 1999. Επιβιώνοντας εβρισκόμενος τις περισσότερες ώρες της μέρας μέσα σε μια καψούλα γνωστή ως "σιδερένιος πνεύμονας", μετέτρεψε την ασθένεια του σε κίνητρο ζωής για να αναδειχθεί τελικά σ' έναν από τους πιο σημαντικούς ακτιβιστές και λογοτέχνες των ΗΠΑ.

Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2013

Elizabeth Bishop, Μια Τέχνη (Οne Art)

Η Τέχνη της απώλειας δεν είναι δύσκολο να κατακτηθεί 
τόσα και τόσα τους μέλλει να χαθούν
όχι, η απώλεια τους δεν είναι καταστροφή.

Χάνε κάτι κάθε μέρα, δέξου την ταραχή
σαν χάνεις τα κλειδιά σου, της ώρας το άσκοπο ξόδεμα 

Η τέχνη της απώλειας δεν είναι δύσκολο να κατακτηθεί

Κι ύστερα εξασκήσου κι άλλα να χάσεις, με ορμή
τόπους και ονόματα που σχεδίαζες να επισκεφτείς
τίποτα απ’ αυτά θα φέρει την καταστροφή

Εχασα το ρολόι της μαμάς. Και το τελευταίο – κοίτα να δεις!
ή προτελευταίο από τα τρία σπίτια που είχα δεθεί
όχι, η τέχνη της απώλειας είναι απλή για να κατακτηθεί.

Έχασα δύο πόλεις που αγαπούσα και πιο πολύ
μια διάσταση δική μου, δύο ποταμούς, μια ήπειρο
Μου λείπουν αλλά δεν ήρθε η καταστροφή

Ακόμα κι εσένα που έχασα (το σκέρτσο στη φωνή,
ένα νεύμα που αγαπώ) στο ψεύδος δεν θα προσποιηθώ.
Είναι ολοφάνερο
η τέχνη της απώλειας εύκολα μπορεί να κατακτηθεί
παρότι δείχνει(γράψτο!) συνόμοια καταστροφής!


μεταφρ. Γ.Χριστοδουλίδης 
 επιμ. Δ.Πυρκεττή

Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2013

ΤΟΜΑΣ ΤΡΑΝΣΤΡΕΜΕΡ, ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΚΑΙ ΣΙΩΠΗ





Η άνοιξη έρημη

Το χαντάκι, γεμάτο βελούδινο σκοτάδι,

σέρνεται δίπλα μου

δίχως κατοπτρισμούς.


Το μόνο που φέγγει

είναι τα κίτρινα λουλούδια.


Με κουβαλά η σκιά μου,

όπως μια μαύρη θήκη

κουβαλά το βιολί της.


Το μόνο που θέλω να πω

αστράφτει απρόσιτο

σαν τ’ ασημικά

στο ενεχυροδανειστήριο.

Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2013

SEAMUS HEANY, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΕΛΙΚΩΝΑΣ


Παιδί, ήταν αδύνατο να με κρατήσουνε μακριά από τα πηγάδια,
απ' τα μαγκάνια, απ' τους κουβάδες, τα παλιά στροφεία.
Με τράβαγε το μαύρο βάθος τους, ο δέσμιος ουρανός,
η οσμή απ' τα μούσκλα, τις λειχήνες, τα μουσκεμένα βρύα.

Κάποιο, σ' ένα τουβλάδικο, είχε στειλιάρι σαπισμένο.
Πόσο το απόλαυσα όταν σκίστηκε με πάταγο στη μέση
και πήρε να γκρεμίζεται ο κουβάς μ' όλο του το σκοινί.
Δεν έβλεπες καν ανταύγεια πια, τόσο βαθιά είχε πέσει.
Ενα άλλο που έχασκε ρηχό μες σ' ένα πέτρινο ξερό χαντάκι
γεννοβολούσε λες κι έκρυβε ένα ενυδρείο σωστό από κάτω.
Οταν ξετρύπωνες τις ρίζες τις μακριές απ' τα σαπρόφυλλα
έβλεπες να αιωρούνται άσπρες κεφαλές πάνω απ' τον πάτο.
Αλλα κάνανε αντίλαλο, σου αντιγυρίζαν τη φωνή σου
με νέα μέσα τους άπεφθη μουσική. Και σ' ένα τρίτο αλλού
μ' έπιανε πάντα τρόμος, εκεί αρουραίος μια φορά
μέσ' απ' τις φτέρες και τα κορακόχορτα μου ράπισε τον νου.

Τώρα έχω πάψει πια να ψαχουλεύω ρίζες, ν' αναδεύω λάσπες,
την άνοιξη όπως Νάρκισσος γουρλωμένος να κοιτώ.
Η ηλικία, η θέση μου τέτοια δεν επιτρέπουν. Ρίμες ταιριάζω
το πρόσωπό μου για να δω, τον ζόφο για να κάνω ν' αποκτήσει ηχώ.

Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2013

ΤΟ ΚΑΦΕ ΒΙΒΛΙΟ


Διαβάζω ένα καφέ βιβλίο


Ο συγγραφέας είναι νεκρός

ο μεταφραστής είναι νεκρός

ο βασικός ήρωας αυτοκτόνησε.

Εγώ είμαι ακόμη ζωντανός.

Κάθομαι στο κοίλο ενός άγνωστου φεγγαριού

και πίνω μια ξανθιά μπύρα.

Ποιος είπε ότι ο θάνατος
είναι ανίκητος;

Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013

‘’Δρόμος Μεταξύ Ουρανού και Γης’’: Μια Ποιητική Συλλογή Ως Απόπειρα Αυτοστέγασης




 

 

 





Δρ Νίκη Κατσαούνη, Συγγραφέας, Κριτικός Τέχνης
’Εάν το αίτημα των φυσικών και φιλοσοφικών αναζητήσεων του ανθρώπου είναι να εννοήσει ο άνθρωπος τον Κόσμο, η τέχνη αντιστρέφει αυτό το αίτημα. Το τρομαχτικό αίτημα που θέτει η τέχνη είναι, να εννοηθεί ο άνθρωπος από τον Κόσμο’’. Γιώργος Χειμωνάς ’Έξι Μαθήματα για τον Λόγο’’, Ύψιλον, 1984 σελ. 122.



‘’Ευλογημένοι όσοι διατηρούν την αυθεντικότητα τους. Ευλογημένοι όσοι διασώζουν τα καλύτερα εδάφη της ψυχής τους’’. Γιώργος Χριστοδουλίδης, FB, Σεπτ. 2013.


TO ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΩ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΩ από εκεί που έμεινα, που διέκοψα μάλλον, πριν από δέκα σχεδόν χρόνια όταν έκανα την παρουσίαση της δεύτερης Ποιητικής Συλλογής του Γιώργου Χριστοδουλίδη, το ‘’Ονειροτριβείο’’, με ένα κείμενο που είχα όχι μόνο ξεχάσει ολότελα και αφασικά, αλλά και χάσει από προσώπου γης ως ‘’λέξη και ως πράγμα’’. Το είχε κρατήσει και μου το έστειλε ηλεκτρονικά ο Γιώργος τις προάλλες. Με τίτλο ελαφρά συντετμημένο, για σας, να λέει ‘’Μια Ανά-Γνώση’’ στην ‘’Εργώδη Αμφι-λογία του Γιώργου Χριστοδουλίδη ’’, ανα-γνώρισα τον χρόνο εκτός χρόνου όπου κατοικοεδρεύει συνήθως λάθρα μια άλλη (αλλά πάλι) ‘’τάξη’’ πραγμάτων που ο Φουκώ στο Οι Λέξεις και Τα Πράγματα δεν κατονομάζει μονολεκτικά αλλά περιγραφικά : ‘’’Ετσι, σε κάθε πολιτισμό, ανάμεσα σ’ αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε διατακτικούς κώδικες και στους στοχασμούς για την τάξη, υπάρχει η γυμνή εμπειρία της τάξης και των τρόπων ύπαρξής της’’. Σ’ αυτή την κατά-τάξη η λογοτεχνία μπορεί νάναι το διάμεσο, γι αυτό είναι βατή ως μια ‘’τεχνική’’ αντίληψης των πραγμάτων, αλλά και ως μετέχουσα μιας οιονεί ερμηνείας τους. Λέω τεχνική γιατί η ανά-γνωση προϋποθέτει μια μαθητεία, ένα εργαλείο που διαφέρει από κείνο της συμβατικής αποκωδικοποίησης.


ΑΣ ΘΕΣΟΥΜΕ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ σαν μια υπόθεση εργασίας: Πώς μια ποίηση /λογοτεχνία γίνεται κατανοητή από τον ίδιο αναγνώστη που δεν είναι πια ο ίδιος, όπως δεν είναι ο ίδιος ο δημιουργός της; Άρα, δε μιλούμε καν για την ίδια λογοτεχνία. Ας ξεσκαρτάρουμε τα στερεότυπα του τύπου, ‘ο Χριστοδουλίδης ασχολείται με θέματα της επικαιρότητας, κοινωνικά προβλήματα και συγκαιρινές του ανησυχίες’. Αυτό δεν τον διακρίνει από έναν άλλο λιγότερο ή περισσότερο, ή διόλου ‘’Χριστοδουλίδη’’. Και: από πού κι ώς πού εσείς κι εγώ που ξέρουμε την ποίησή του εδώ και χρόνια, ή αποκτούμε τώρα μια εξοικείωση μ’ αυτή, μπορούμε να διακρίνουμε και να συγκρίνουμε αυτή τη γραφή με τον εαυτό της, ως ανήκουσα στο παρελθόν και ως μετέχουσα στο μέλλον;


Π.χ. Οδύνη (σελ. 32). ‘’Είμαι ο Μιχάλης Παπάς./ Σας διαβάζω τακτικά./ Είδα πριν λίγο τις ειδήσεις. / Είχα στείλει ένα άρθρο κάποτε./Πρότεινα να γίνει μια γερουσία σε κάθε πόλη./Να αποφύγουμε έτσι την οριζόντια ψηφοφορία./ Είμαι ο Μιχάλης Παπάς./Γράφω για τα Νέα της Πάφου./ Είμαι συνδρομητής σας./Νομίζω ότι είναι μια καλή ιδέα./Ήμουν εκπαιδευτικός./Να περιμένω να δω αν θα γράψετε κάτι;/Αύριο ή μεθαύριο;/ Είμαι μέλος του κόμματος/Σας ευχαριστώ./Καληνύχτα σας/’’. (Από το ‘Ονειροτριβείο’ 2004).


ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ. Δεν σημαίνει καθόλου το ίδιο, αυτό το ποίημα στον ποιητή του, ούτε σε μένα τον αναγνώστη του, σήμερα σαν ποίημα και όχι σαν συμβάν. Ούτε ο δάσκαλος στο μάθημα της ανάλυσης θα το αναλύσει το ίδιο οξόν κι αν είναι ένας κακός φιλόλογος. Και πάλι δεν μπορείς να παπαγαλίσεις το Είμαι ο Μιχάλης Παπάς, έστω κι αν το αποστηθίσεις. Τι κάνουμε με τους κλασικούς θα ρωτήσεις. Τον Όμηρο, λχ. τους Τραγικούς, τον Αριστοφάνη, ή και τον Μένανδρο... Ο Φουκώ θα σου απαντήσει για την κλασική σύνδεση πράγματος με τη λέξη πριν την αποδόμηση σημαίνοντος από το σημαινόμενο. Ο Καβάφης όμως δεν είναι διόλου ‘κλασικός’ κι ας κλασικίζει γλωσσικά. Η γλώσσα του ήταν πολύ κοντά στην Ελληνιστική κοινή που διαδέχθηκε την Αττική. Αυτή καθιερώθηκε όταν ο Μεγαλέξανδρος κατάκτησε την Ανατολή (βλ. George Thomson ‘’H Eλληνική Γλώσσα Αρχαία και Νέα ‘’Διαλέξεις για τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό σελ. 53) γι αυτό και η Κωνσταντινοπολίτικη καταγωγή του είναι όχι μόνο αναγνωρίσιμη, από τον υποψιασμένο αναγνώστη, αλλά και καύχημα του ίδιου. Μάλλον λάθος είναι αυτό που μαθαίνουμε στο λύκειο ότι ο Καβάφης διαιρείται στερεότυπα σε ιστορικό, φιλοσοφικό, ερωτικό. Η ποίηση είναι πάντοτε οι τρείς αυτοί ή/και άλλοι χώροι, αδιαχώριστοι. Μετέχει και των τριών (ή περισσότερων) αυτών ‘τάξεων’ ως μία σύν-τάξη, τουλάχιστον στη σύγχρονη εποχή, και όχι με την αρχαία ελληνική κωδικο-ποίηση, όπου σημαίνον και σημαινόμενο ήταν μαζί σ΄ένα αυστηρά αποκλείον ό,τι άλλο ‘’εκτός εαυτού’’ σημείο. Δεν είναι μάλλον, λοιπόν, η λογοτεχνία ένα διάμεσο από τη μια, πραγματικότητας, ιστορικής, συμβατικής γλώσσας και κωδικών, και, φιλοσοφικής ερμηνείας, από την άλλη; Είναι το σημαινόμενο, άραγε, ως πρωτεύον, εδώ, στη λογοτεχνία; Είναι αυτό που λέει ο Χειμωνάς ότι η λογοτεχνία ως τέχνη ορθώνεται με αίτημά της να εννοηθεί ο άνθρωπος από τον κόσμο;


ΔΕ ΓΝΩΡΙΖΩ ΠΙΟ ακραία επιστημονική και φιλοσοφική απαίτηση από το δέον του Χειμωνά: Αίτημα της τέχνης να γίνει αντιληπτή από τον κόσμο και όχι τ’ αντίστροφο. Πάντα διαβάζω Χειμωνά από άλλα βιβλία, από άλλες γραμμές, από άλλες χώρες, και μου βγαίνει ο ίδιος, από άλλο δρόμο, πάντα από λοξοδρόμημα. Πάντα ο ίδιος - ατελεύτητος. Διαβάζω τον Χριστοδουλίδη το ίδιο, μ΄ένα φακό που διαθλά το χρόνο, αλλάζει τον τόπο, αλλάζω και εγώ ως αναγνώστης, και βρίσκω πως ο Γ. Χρ. είναι επακριβής σαν πείραμα που επαναλήφθηκε πολλές φορές για να δώσει το ίδιο ΟΕΔ, την ίδια επαλήθευση: ενός ανθρώπου που αιτείται να κάνει την ανά-γνώσή του κατανοητή από μένα – qua ‘’κόσμο’’.


ΝΑΙ ΑΛΛΑ ΠΩΣ ΑΝΑ-ΓΙΓΝΩΣΚΩ, πώς ανα-γνωρίζω τον Γ. Χρ. όταν οι θέσεις των λέξεων προς τα πράγματα έχουν αποσυντεθεί, και νέα σημαινόμενα συνωθούνται στα παλιά σημαίνοντα, στον ίδιο αριθμό σελίδων του βιβλίου δομώντας νέα ανεξερεύνητα, black holes and baby universes; Πώς εγκυρώνεται η ισχύς της επικαιρότητας του Γ. Χρ ως διαχρονική και οικουμενική σε ένα διαρκές δείγμα δομής που ρέει διαρκώς, σ’ ένα σώμα κατατετμημένης ποίησης που παραμένει αρτιμελές; Σαν ένα πλανητικό σύστημα στην επεκτατική του φάση άρα που δεν γερνά, που αναμιμνήσκεται, μόνο ανά-δρομα, αλλά δεν γυρνά οπίσω και δεν γιγνώσκει εμπρός; Δε ξέρω αν υπάρχει ποίηση ‘’επίκαιρη’’ κι ας γράφει ό,τι θέλει ως breaking news και περιστασιακό: ‘’Το Φορτίο’’. (Από ‘Το Απραγματοποίητο’. 2010. Σελ. 43). Δε ξέρω ποίηση νέα, δεν ξέρω ποίηση ηλικιωμένη, δε ξέρω ποίηση ατσαλάκωτη και σιδερωμένη. Δε ξέρω ποίηση πεποιημένη. Πεπατημένη. Ξέρω ποίηση ανα-ποιουμένη. Επ-ανα-ποιουμένη.


‘’…Το ουράνιο τόξο αφοπλίστηκε./Του αφαιρέθηκαν τα βέλη και επιδιορθώθηκε η καμπυλότητά του/μην εκληφθεί ως όπλο μαζικής καταστροφής// Γ.Χρ. ‘’Εγχειρίδιο Καλλιεργητή’’, 2004.
-Γράφει ο Γιώργος Χειμωνάς: ‘’Η αναγκαιότητα…σύζευξης του ολικού με το ειδικό επιβάλλεται, ενίοτε γεννάται, από το πρώτο το ολικό. Αυτό θα μπορούσε, αρκετά ‘’επικά’’ είναι αλήθεια να αποκληθεί και φαινόμενο Κυναίγειρου: η ολόθυμη αγωνία του ήρωα να συγκρατήσει το περσικό πλοίο δεν ανακόπτεται από την απώλεια των φυσικών του οργάνων για να το πετύχει, δηλαδή των χεριών του. Ο Κυναίγειρος εντέλει θα χρησιμοποιήσει ένα άλλο αρπαχτικό όργανο: τα δόντια του. Το θέμα είναι πάντα ότι το πλοίο δεν πρέπει να φύγει (: να ένας πολύτιμος ορισμός για τον λόγο της τέχνης).’’






ΚΟΙΤΑΤΕ ΤΩΡΑ ΤΗΝ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗ σύμπτωση στην αναφορά στον Κυναίγειρο στο ‘’Ναυμαχίες’’ σελ. 12, ‘’Δρόμος μεταξύ Ουρανού και Γης’’ του Γ. Χριστοδουλίδη, που εικονογραφεί ακριβώς ιστορικά και φιλοσοφικά το σχόλιο του Χειμωνά για τον Κυναίγειρο. Από το ‘Ολικό’, βεβαίως, που πολλαπλασιάζει ακόμα και τον Μαραθώνα και τη Σαλαμίνα στον Χριστοδουλίδη: ‘’Θα υπάρχουν πάντοτε/καράβια που πάνε/και καράβια που έρχονται/ Μαραθώνες και Σαλαμίνες/γι’ αυτό/ θα προκύπτει πάντοτε/ κάποιος Κυναίγειρος/με τα πελώρια χέρια του/ν’ αρπάζει το περσικό πολεμικό/να το κρατά ακίνητο/ και όταν του κόβουν τα χέρια/να το συγκρατεί με τα δόντια του/και όταν του συνθλίβουν το σβέρκο/(για να ξαπολήσει επιτέλους)/τα δόντια του να βυθίζονται/το ξύλο της πλώρης/και να μένουν εκεί βυθισμένα/μέχρι να λιώσει πρώτα το ξύλο/και μετά τα δόντια του//. Η σωματικότητα είναι για τον Χειμωνά σημαντική, είναι γιατρός και ποιητής, η σωματικότητα δεν αφίσταται της τελικής ‘’παραγωγής’’ ενός έργου τέχνης. Γι’ αυτό η τέχνη έχει βρεί το αντίκρισμά της στον έρωτα, όσο υπερβατικός ή μεταφυσικός , από τον Καβάφη και πίσω στο Τροπάριο της Κασσιανής και πιο παλιά, στην κλασική Σαπφώ, όπου η ποίηση ενέχει το σημείο στην ολότητά του, όταν το άτομο δεν είχε διασπασθεί από το κοινωνικό σύνολο.






ΤΕΛΕΙΩΝΩ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ αυτή του Γιώργου Χριστοδουλίδη, με μια απορία με την οποία ξεκίνησα, και που κατέφυγα στον Gaston Bachelard για να με βοηθήσει: στο ωραίο σύγγραμμά του ‘’Η Ποιητική του Χώρου’’, (Εκδ. Χατζηνικολή σελ. 31) εξετάζει με ‘’ποιο τρόπο ριζωνόμαστε σε μία γωνιά του κόσμου…γιατί το σπίτι είναι η γωνιά μας μέσα στον κόσμο’’…’’όπου επιτρέπεται (…) σε όλους, πλούσιους ή φτωχούς να ονειροπολούν’’. Ο Γ. Χρ. πρέπει να μου έδωσε όσο κανένας ποιητής, αν πάρω τη γενιά μου, που όλοι γράψαμε το κοντό μας και το μακρύ μας μετά το ’74, ΤΟΣΟ, το βαθύ μαχαίρωμα του ξεριζωμού, της προσφυγιάς, της απουσίας εστίας, στέγης, ‘νιστιάς’, στέγασης, αυτοστέγασης: αυτές τις δύο τελευταίες λέξεις έγραψα κλείνοντας το τελευταίο του βιβλίο, ‘Μεταξύ Ουρανού και Γης’, σ΄αυτό το αστέγαστο στέγαστρο μεταξύ, αναξέοντας μια πληγή που νόμιζα δεν έχει άλλο αίμα να αιμορραγεί. Ο Γ. Χρ. όχι μόνο εμμένει στο ολικό, στο μαζικό, το οικουμενικό, με τον ιδικό του, ειδικό τρόπο, τον απόλυτα ατομικό, αλλά το κάνει στο διάκενο, χωρίς δίχτυ ασφαλείας, χωρίς ανήκειν, χωρίς έρεισμα κανένα, παρεκτός μια καρδιά διάτρητη, διαμπερή,




όπου μπαινοβγαίνουν οι θύελλες του τόπου του/μας που έγινε μια δυστοπία, οι τυφώνες των μακρινών Ηπείρων, τα πάθη του Οδυσσέα και του Καβάφη χέρι χέρι με τον Μπουκόφκι που του αρέσει αλλά δεν του μοιάζει δεν μοιάζει με κανένα μας, μα είναι ένα παιδί που δεν είχε την πολυτέλεια της στέγασης στον κόσμο που ονειρεύεται. ...Mακάρι να μπορούσε να το πει σαν τον άλλο ποιητή τον Τάκη Σινόπουλο που αγαπά: ‘’ Εδώ γεννήθηκα./Εδώ μεγάλωσα. Λοιπόν αυτά μου χρειάζονται/για την οργή μου και την περηφάνια μου./Για να κρατήσω και να κρατηθώ./Δεν έχω θεούς. Και δε φοβάμαι’’//.


Αυτό-στέγαση αιτείται ο Γιώργος Χριστοδουλίδης στεγάζοντας με επίγνωση ένα τσούρμο άστεγους, εμάς, που ψάχνουμε μια μαρτυρία της εξορίας και της ξενιτείας, που είναι η Κύπρος. Ο Γ. Χρ. μας φιλοξενεί. Πολλούς συνωστισμένους, σαστισμένους, μέσα σ’ ένα κόσμο στον οποίο Κύπριοι και ξένοι πιο δικοί από τους δικούς, αναγνωρίζουμε την απουσία μας, και την απόστασή μας. Μα απ΄όπου ο ίδιος είναι το ίδιο ξενωμένος. Πώς σκέφτεται το μέλλον;;; Τι ονειρεύεται για αύριο;


‘’Θα υπάρχει πάντα μια οφειλή/ γιατί δεν έγινες παράθυρο/γιατί δεν έγινες το φως/ για κείνους.’’


-Παράθυρο; Φως; Δυο λέξεις πριν την ου-τοπία την απανταχού σκεπή του κόσμου, που λέγεται ψιθυριστά, πια, συνωμοτικά, σαν βλασφημία, βλοσυρά, ασθματικά, σαν δυσθυμία: (ελευθ---ελευθερ--- ελευθερία---θερία)…



ΝΚ Σεπτ. 25, 2013


Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου 2013

"ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΩ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΠΑΝΑΚΙΑ"





Ούτε απόψε θα κοιμηθώ. Γράφω με την ελπίδα πως θα μπει στον κόπο να το διαβάσει και να χάσει τον ύπνο του κάποιος από αυτούς. Αυτούς τους μεγάλους, τους  σπουδαίους   ανθρώπους του τόπου μας που τόσα χρόνια κατάτρωγαν τον κόπο και τον μόχθο αυτού του λαού ασυνείδητα, εξυπηρετώντας την φιλοδοξία και φιλαργυρία τους.   Μήπως λέω και του έμεινε κανένα ίχνος φιλότιμου και φέρει κανένα εκατομμύριο από αυτά που φύλαξε στο εξωτερικό να βοηθήσει τον κόσμο  για να εξιλεωθεί.  Δεν πειράζει , εμείς θα του κάνουμε χειραψία θα τον ευχαριστήσουμε θα βγάλουμε και φωτογραφίες  για τις εφημερίδες, τα  περιοδικά και θα τον ονομάσουμε Μέγα Ευεργέτη.

Σήμερα στην αποθήκη  των Αλκυονίδων στον αριθμό 63 ήταν ο Κυριάκος.  Ο Κυριάκος ερχόταν τους τελευταίους μήνες  στην αποθήκη άλλοτε μόνος του άλλοτε με την γυναίκα και τα τρία παιδιά του για να πάρει τρόφιμα και άλλα είδη  για την οικογένεια του. Το μικρό του μωρό είναι τώρα μόλις 10 μηνών. Ήταν πάντα σκυθρωπός και λιγομίλητος , αλλά πάντα μας ρωτούσε αν ξέρουμε για καμιά δουλειά. Δίναμε παιδικές τροφές, πανάκια, ρουχαλάκια για το μικρό, ρούχα και παιχνίδια για τα μεγαλύτερα παιδιά και ένα κιβώτιο τρόφιμα. Κάποτε πλούσιο το κιβώτιο και κάποτε πολύ φτωχό, ανάλογα με το τι είχαμε κάθε φορά. Σίγουρα τα τρόφιμα και οι παιδικές τροφές δεν είναι αρκετές για να συντηρήσουν μια οικογένεια αλλά δίνουν μια ανακούφιση. Γράφω στο δελτίο του Κυριάκου τρόφιμα, ρουχισμό, παπούτσια, παιχνίδια, βρεφικές τροφές, πανάκια.  

-Δεν θα πάρω βρεφικές τροφές και πανάκια μου λέει με τρεχάμενη φωνή.

 -Γιατί? Τον ρωτώ. Και κοιτάζω  στην λίστα να δω την ηλικία του μωρού μήπως και μεγάλωσε και δεν τα χρειάζεται πλέων. Πολλά από τα μωρά μας τώρα το καλοκαίρι έμαθαν να πηγαίνουν τουαλέτα και δεν τους δίνουμε πανάκια. Είναι μόνο δέκα μηνών, αποκλείετε.  Γυρίζω και τον κοιτάζω. Δάκρια κυλούν από τα μάτια του. Τα σκουπίζει στα γρήγορα και μου λέει το δώσαμε για υιοθεσία να έχει  μια καλύτερη ζωή. Δεν μιλήσαμε άλλο. Έσβησα από την λίστα τις  βρεφικές τροφές, πανάκια και του έδωσα το δελτίο.
Συνέχισα να φωνάζω αριθμούς και να έρχονται νέα ζευγάρια όλοι άνεργοι   με παιδιά. Ευτυχώς όλο το καλοκαίρι πολλοί άνθρωποι ,καταστήματα, επιχειρήσεις  οργανώθηκαν μάζεψαν και έφεραν  μαθητικές στολές και σχολικά έτσι όλα τα παιδάκια έβρισκαν έστω και κάτι να πάρουν.
Ο αριθμός 75 ήταν μια κοπέλα χήρα με 6 παιδιά το μεγαλύτερο πρώτη Λυκείου.
-
Σας παρακαλώ μας είπε, βρείτε μου μια δουλειά ότι νάνε. Δεν παίρνω επίδομα χηρείας γιατί ο άνδρας μου δεν έβαζε κοινωνικές ασφαλίσεις.  Μέχρι τώρα μας στήριζαν οι  παππούδες . Έμειναν όλοι άνεργοι και είμαστε σε απόγνωση. Ούτε γάλα δεν μπορώ να πάρω. Ανακατεύω το γάλα με  αλεύρι και ζάχαρη για να τα ξεγελάσω.
Η γνωστή πια στις μέρες μας  συνταγή της γρούτας. Τι να  τους κάνει ένα κιβώτιο τρόφιμα ? Έχει ο Θεός .

Η επόμενη είναι μάνα τεσσάρων παιδιών μονογονιός. Άνεργη και αυτή. Έχω να έλθω εδώ και 4 μήνες μου είπε. Έπαθα βαριά κατάθλιψη, δεν άντεχα αυτή την κατάσταση ένοιωθα μια άχρηστη μια ανάξια μάνα. Να μην βρίσκω δουλειά . Να μην μπορώ να τους πάρω τίποτα. Ήθελα να πεθάνω. Με κράτησαν στην ψυχιατρική κλινική για 3 μήνες. Τα παιδιά έμειναν στους συγγενείς. Τώρα είμαι καλά δεν θέλω να ξαναπέσω.

Συνεχίσαμε να φωνάζουμε αριθμούς. Κάθε αριθμός και μία οικογένεια που περνά την δική της τραγωδία. Έχει ο Θεός λέγαμε και ξαναλέγαμε προσπαθώντας να συνεχίσουμε να χαμογελάμε. Τα παιδιά , τα παιδιά μας δεν μας φταίνε σε τίποτα.

Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2013

AYΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ - LUIS ROSALES

Σαν ναυαγός μεθοδικός που θα μετρούσε τα κύματα που του
αρκούν για να πεθάνει
και θα τα μετρούσε, και θα τα ξαναμετρούσε, για να μη λαθέψει
ως το τελευταίο,
ως εκείνο που έχει το ανάστημα ενός παιδιού και του σκεπάζει το κεφάλι,
έτσι έζησα κι εγώ με μια ράθυμη αρετή αλόγου χάρτινου στο
μπάνιο
μαθαίνοντας πως ποτέ δεν λάθεψα σε τίποτα
εκτός από τα πράγματα που πιο πολύ επιθυμούσα.

μετάφραση Βασίλης Λαλιώτης (από το ΠΟΙΕΙΝ)

* Γρανάδα 1910 -Μαδρίτη 1992. Γνωστός από το γεγονός πως αν και ήταν φαλαγγίτης, δεν μπόρεσε να αποτρέψει τη σύλληψη του Λόρκα που είχε καταφύγει για ασφάλεια στο σπίτι του. Η πορεία του η γενική πορεία ενός ποιητή με δεξιές απόψεις στον Ισπανικό Μεταπόλεμο. Έδωσε την προσωπική και ποιητική του μαρτυρία και είναι σπουδαίος ποιητής. .

Σάββατο 24 Αυγούστου 2013

Μας λείπουν πολλά πράγματα εδώ πέρα


                                      Μας λείπουν πολλά πράγματα εδώ πέρα


Αν είχαμε ερήμους
θα είχα γράψει για ένα ξυπνητήρι
που άρχισε να χτυπά μέσα στην έρημο.
Αν είχαμε ποτάμια και γέφυρες
πολικές θερμοκρασίες
κι οι άνθρωποι μπορούσαν να σταθούν
να βλέπουν το νερό να κυλά
ή να παγώνει
θα είχα γράψει κάτι και γι’ αυτό
υποθέτω.
Αν είχαμε πολεμική αεροπορία
σίγουρα δεν θα έγραφα κάποιο ποίημα γι’ αυτήν.
Ούτε σιδηροδρόμους έχουμε
όμως σε μια προηγούμενη σελίδα
λέω για ένα τρένο
που δήθεν με πλησιάζει συρίζοντας.
Ανοησίες.
Ούτε μεγάλους έρωτες πρέπει να έχουμε
αλλιώς δεν θα ήταν τόσο λίγα
                                                         του έρωτα τα ποιήματα τα φλογισμένα.

Δρόμος μεταξύ Ουρανού και Γης, 2013, εκδόσεις Φαρφουλάς

Τρίτη 6 Αυγούστου 2013

ΤΟ ΚΛΟΥΒΙ


Στην αυλή του σπιτιού
συνήθιζα να μεγαλώνω περιστέρια
μια ζεστή μέρα

πέταξαν μακριά
υπερίπτονταν της γειτονιάς μου
τώρα ξέρω
πως στα περιστέρια αρέσει
ο φρέσκος αέρας
τώρα ξέρω
ότι εγώ
ήμουν απλώς το κλουβί.



MOHAMMAD HABIBI, S. Arabia 


(μετ. Γ.Χριστοδουλίδης)

Σάββατο 3 Αυγούστου 2013

Η ποίηση των κοινωνικών αδιεξόδων» (Δρόμος μεταξύ Ουρανού και Γης)


Του Χρήστου Μαυρή*

«….Ακριβώς, μέσα σε αυτά τα κοινωνικά αδιέξοδα καλούνται να
επιβιώσουν σήμερα οι Κύπριοι ποιητές, παλαιότεροι και
σύγχρονοι.Μαζί τους ασφαλώς και ο Γιώργος
Χριστοδουλίδης που η μέχρι σήμερα ποιητική παραγωγή του
τον κάνει να ξεχωρίζει σαν ένα από τους σημαντικότερους
εκπρόσωπους της νεότερης ποιητικής γενιάς και που η νέα
ποιητική συλλογή του, όπως διαπιστώνω, είναι
βουτηγμένη μέσα στο ανθρώπινο υπαρξιακό δράμα.
Δηλαδή, αποτελείται από ποιήματα που τα θέματά
τους είναι καθημερινά και ανθρώπινα, συνεπώς
είναι εμποτισμένα με πόνο και πίκρα. Εκείνο όμως,
που ξεχωρίζει έντονα στη νέα συλλογή του και σε
κάνει να το προσέξεις με ιδιαίτερη ματιά, είναι το
γεγονός πως τα περισσότερα ποιήματά του αφορούν θέματα που, εκ πρώτης όψεως, μπορεί να
θεωρηθούν δευτερευούσης σημασίας από τους αναγνώστες του, άρα ασήμαντα και ανούσια, (όπως
π.χ. η πρωινή συνομιλία με ένα υποτιθέμενο παππού του), με αποτέλεσμα να διερωτώνται αν άξιζε τον κόπο να ασχοληθεί ο ποιητής με αυτά τα θέματα. Οταν ολοκληρώσεις όμως την ανάγνωσή τους, θα διαπιστώσεις πως στο βάθος τους, (ειδικά όπως προσέγγισε και ανέπτυξε τα θέματά του ο Χριστοδουλίδης), αυτά τα χαμηλόφωνα ποιήματα, με στίχους που μοιάζουν σαν καθημερινές
κουβέντες, είναι γεμάτα ουσία και πανανθρώπινα μηνύματα.
Σίγουρα όμως, αυτό δεν μπορεί να το καταφέρει ο οποιοσδήποτε. Γιατί, αυτή η προσπάθειά του Χριστοδουλίδη, είναι μεν μια δουλειά αξιόλογη αλλά συνάμα είναι και πολύ δύσκολη, όχι όμως ανώτερη των δυνάμεων και του ταλέντου του. Και, βέβαια, θέλει μεγάλο ταλέντο να μετατρέψεις ένα
ασήμαντο γεγονός ή ένα ασήμαντο θέμα σε ποίηση και μάλιστα, μερικές φορές, σε μεγάλη και ενδιαφέρουσα ποίηση! 
Ο Χριστοδουλίδης όμως, όπως διαφαίνεται μέσα από την παρούσα συλλογή του, διαθέτει ταλέντο και μάλιστα με το παραπάνω!
 
Στήλη ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, Εφημερίδα ΧΑΡΑΥΓΗ , 8 Ιουλίου 2013

Σάββατο 27 Ιουλίου 2013

DENIS MONTEBELLO



Με τον Γάλλο συγγραφέα Denis Montebello, Sete, France, 19/7-28/7 2013

Ο ΤΟΙΧΟΣ

Οταν θα φύγω, δεν θα με ξαναδείς, λέει ο Παλαιστίνιος φυλακισμένος στον τοίχο της φυλακής του. Θα έρθω μαζί σου, θα είμαι παντού και μέσα σου, του απαντά ο τοίχος.

Νasser Rabah, Παλαστίνιος ποιητής, Sete, France

Κυριακή 7 Ιουλίου 2013

Ντίνος Χριστιανόπουλος


 Ντίνος Χριστιανόπουλος : «Δεν θέλω ούτε τα βραβεία ούτε τα λεφτά τους»
«Ούτε θα εμφανιστώ ούτε θα απλώσω το χέρι για να το πάρω». Με αυτό τον τρόπο σχολίασε ο 81χρονος Θεσσαλονικιός ποιητής, Ντίνος Χριστιανόπουλος, τη βράβευση του απο το Υπουργείο Πολιτισμού με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων που του απονεμήθηκε για το σύνολο του έργου του.
Ο ιδιος το αρνήθηκε παραπέμποντας τους σε ένα  παλιότερο κείμενο του με τον τίτλο «Εναντίον».
Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ΄ οπουδήποτε κι αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία απ΄ το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε - αυτό το απαίσιο «υπείροχον έμμεναι άλλων» που μας άφησαν οι αρχαίοι.
Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Βραβεύω σημαίνει αναγνωρίζω την αξία κάποιου κατώτερου μου - και κάποτε πρέπει να απαλλαγούμε από την συγκατάβαση των μεγάλων. Παίρνω βραβείο σημαίνει παραδέχομαι πνευματικά αφεντικά - και κάποτε πρέπει να διώξουμε τα αφεντικά από την ζωή μας.
Είμαι εναντίον κάθε χρηματικής επιχορήγησης, και κάθε φτωχοπροδρομο που απλώνει το χέρι για παραδάκι τον περιφρονώ. Οι χορηγίες φουντώνουν την μανία μας για διακρίσεις και τη δίψα μας για λεφτά. Οι χορηγίες ξεπουλάνε την ατομική ανεξαρτησία μας.
Είμαι εναντίον των λογοτεχνικών συντάξεων. Προτιμώ να πεθάνω στην ψάθα παρά να αρμέγω το υπουργείο. Τι χρωστάει το κράτος να με ταΐζει επειδή έγραψα μερικά ποιήματα; Και γιατί να αφήσω το κράτος να χωθεί πιο πολύ στην ζωή μου.
Είμαι εναντίον των σχέσεων με το κράτος και βρίσκομαι σε διαρκή αντιδικία μαζί του. Ποτέ μου δεν πάτησα σε υπουργείο, και το καυχιέμαι. Η μόνη μου εξάρτηση από το κράτος είναι η εφορία, που με γδέρνει.
Είμαι εναντίον των εφημερίδων. Χαντακώνουν αξίες, ανεβάζουν μηδαμινότητες, όλα τα μαγειρεύουν, όπως αυτές θέλουν. Δεξιές, αριστερές, κεντρώες - όλες το ίδιο σκατό. Ακόμη και ο τελευταίος δημοσιογραφίσκος κάνει κακό στην λογοτεχνία μας - σκεφτείτε τι γίνεται με τους διευθυντές συγκροτημάτων.
Είμαι εναντίον των κλικών. Προωθούν τους δικούς τους, κι όλους τους άλλους τους θάβουν. Όποιοι δεν προσκυνούν, καρατομούνται, και μένουν μόνο οι γλείφτηδες και οι τζουτζέδες. Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως το μέλλον ανήκει στα σκουπίδια.
Είμαι εναντίον των κουλτουριάρηδων και της λεγόμενης γενιάς της αμφισβήτησης: όλα τα αμφισβήτησαν εκτός από τις τρίχες τους. Τους έχω μάθει για τα καλά, χαλούν τον κόσμο με την κριτική τους, όλους τους βγάζουν σκάρτους και πουλημένους κι όλα αυτά μέχρι να πάρουν το πτυχίο, μετά τους βλέπω κι αυτους στα διάφορα υπουργεία κι ο ιδεαλισμός τους ξεφουσκώνει μες τα ποικίλα βολέματα του κατεστημένου.
Είμαι εναντίον κάθε ιδεολογίας, σε οποιαδήποτε απόχρωση και αν μας την πασέρνουν. Όσο πιο γοητευτικές και προοδευτικές είναι οι ιδέες, τόσο πιο τιποτένια ανθρωπάκια μπορεί να κρύβονται από πίσω τους. Όσο πιο όμορφα τα λόγια τους, τόσο πιο ύποπτα τα έργα τους. Όσο πιο υψηλοί οι στόχοι, τόσο πιο άνοστοι οι στίχοι.
Είμαι, εναντίον κάθε ατομικής φιλοδοξίας, που μας οδηγεί καθημερινά σε μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς. Αν σήμερα κυριαρχούν παραγοντίσκοι και τσανάκια, φταίει βέβαια το κωλοχανείο, φταίνε όμως κι οι δικές μας παραχωρήσεις και αδυναμίες. Κι αν η λογοτεχνία μας κατάντησε σκάρτη, φταίει προπάντων η δική μας σκαρταδούρα.
Ντίνος Χριστιανόπουλος
Η αντιγραφή του κειμένου έγινε από την ποιητική συλλογή
ΝΕΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1977-1980
Εκδόσεις ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ
Θεσσαλονίκη 1981
Ένας αληθινός Ποιητής που έκανε τον λόγο του πράξη

Τι να τα κάνω τα βραβεία σας
Είναι πολύ ζαχαρωμένα
Ταιριάζουν για σοκολατοπαιδα
Μα δεν ταιριάζουνε για μένα